
Badanie dna oka (inaczej: oftalmoskopia lub wziernikowanie oczne) jest jednym z podstawowych badań okulistycznych. Na jego podstawie lekarz okulista ocenia stan tylnego odcinka oka: siatkówki, plamki żółtej, tarczy nerwu wzrokowego oraz umiejscowionych w oku naczyń krwionośnych. Badanie pozwala na rozpoznanie zmian w obszarze oka. Dzięki temu możliwe jest wczesne wykrycie wielu chorób (nie tylko chorób narządu wzroku), a tym samym szybkie i skuteczne wdrożenie leczenia.
Umów się na wizytę
32 459 15 (prywatnie) 32 459 10 10 (NFZ)
Poradnie Medhouse
- ALERGOLOG
- CHIRURG
- CHIRURG NACZYNIOWY
- DIABETOLOG
- DIETETYK
- ENDOKRYNOLOG
- GABINET ZABIEGOWY
- GINEKOLOG
- KARDIOLOG
- LARYNGOLOG
- LEKARZ RODZINNY
- MEDYCYNA PRACY
- NEFROLOG
- NEUROLOG
- OKULISTA
- ORTODONTA
- ORTOPEDA
- PEDIATRA
- POŁOŻNA
- P. CHORÓB METABOLICZNYCH
- P. CHORÓB WEWNĘTRZNYCH
- PRACOWNIA RTG
- PRACOWNIA USG
- PSYCHIATRA
- REUMATOLOG
- UROLOG
Badanie dna oka (inaczej: oftalmoskopia lub wziernikowanie oczne) jest jednym z podstawowych badań okulistycznych. Na jego podstawie lekarz okulista ocenia stan tylnego odcinka oka: siatkówki, plamki żółtej, tarczy nerwu wzrokowego oraz umiejscowionych w oku naczyń krwionośnych.
Badanie pozwala na rozpoznanie zmian w obszarze oka. Dzięki temu możliwe jest wczesne wykrycie wielu chorób (nie tylko chorób narządu wzroku), a tym samym szybkie i skuteczne wdrożenie leczenia.
Badanie dna oka może być przeprowadzone na różne sposoby – w zależności od celu diagnostyki oraz stanu pacjenta.
Relatywnie najprostszą techniką badania dna oka jest…
Oftalmoskopia bezpośrednia
…wykonywana jest tzw. oftalmoskopem. Aparat ten oświetla źrenicę oraz posiada okular pozwalający zobaczyć lekarzowi powiększony obraz oka.
Zaletą oftalmoskopu są jego małe wymiary i związana z tym możliwość użycia praktycznie w każdych warunkach – także na przykład przy łóżku obłożnie chorego. Do minusów zalicza się widzenie „płaskie” (dwuwymiarowe), relatywnie małe pole widzenia oraz niezbyt dokładny wgląd w obwodową część siatkówki.
Korzystający z aparatu lekarz wpuszcza do oka pacjenta snop światła, który przechodzi przez soczewkę, wnika w głąb ciała szklistego i rozjaśnia dno oka. Światło dociera do siatkówki, tarczy nerwu wzrokowego, plamki żółtej oraz drobnych naczyń krwionośnych.
Czytaj też:
Zwyrodnienie plamki żółtej
Oftalmoskopia pośrednia
…pozwala uzyskać obraz przestrzenny oka i o większym polu widzenia (w stosunku do wziernikowania bezpośredniego).
W przypadku stosowania tej techniki okulista wykorzystuje specjalne, dedykowane do tego badania urządzenia – takie jak lampa szczelinowa (przyrząd medyczny składający się z silnego źródła światła połączonego z mikroskopem), trójlustro Goldmanna, wziernik Fisona.
Funduskamera
…to nowoczesna metoda badania polegająca na wykonaniu i analizie barwnego zdjęcia dna oka o bardzo wysokiej rozdzielczości. Na jego podstawie okulista dokonuje oceny stanu narządu wzroku.
Badanie w tej technice nie wymaga rozszerzenia źrenic.
Metoda ma też swoje ograniczenia – fotografia pokazuje wycinek części centralnej siatkówki, nie widać natomiast jej obwodu oraz ciała szklistego. Dlatego funduskamerę wykorzystuje się głównie przy badaniach przesiewowych.
Czytaj też:
Badanie OCT - tomografia oka
Przed badaniem dna oka
…nie wymaga się od pacjenta jakiegoś szczególnego przygotowania.
Często badanie dna oka poprzedzone jest zapuszczeniem kropli poszerzających źrenice (np. atropiny). Pozwala to na lepsze „oświetlenie” struktur oka i tym samym dokładniejsze ich zbadanie (źrenica pełni rolę „filtra” chroniącego wnętrze oka przed nadmiarem promieni świetlnych – w tym przypadku jednak zwężenie utrudnia badanie).
Po zakropleniu należy odczekać około kwadrans, ponieważ dopiero po tym czasie atropina zaczyna działać.
Nie u każdego pacjenta zakroplenie oczu atropiną jest możliwe – decyzja w tej kwestii należy oczywiście do lekarza. Dlatego przed wykonaniem badania powinien on zostać poinformowany o przyjmowanych przez pacjenta lekach, ewentualnych uczuleniach, jaskrze (lub jaskrze występującej rodzinnie), tak aby uchronić się przed występującymi (rzadko wprawdzie, lecz możliwymi) efektami niepożądanymi stosowania atropiny. Wśród nich wymienia się refluks żołądkowo-przełykowy, zaburzenia pracy serca, senność, niepokój. Nie wszystkie efekty niepożądane da się przewidzieć, zwłaszcza jeśli pacjent nie miał wcześniej doświadczenia z zakraplaniem oczu atropiną – dlatego rozsądne byłoby zgłoszenie się na badanie z osobą towarzyszącą.
Warto również uwzględnić, że krople rozszerzające źrenice na pewien czas utrudniają widzenie. Dlatego po ich użyciu nie jest wskazane prowadzenie samochodu. To samo dotyczy pracy przy komputerze lub urządzeniu wymagającym precyzyjnej kontroli wzrokiem. Jeśli termin badania wypadnie w słoneczny dzień, dobrze jest zaopatrzyć się w okulary przyciemniające – atropina wywołuje bowiem przejściową nadwrażliwość na „ostre” światło.
Głównym wskazaniem do badania dna oka
…jest osłabienie ostrości wzroku, zaburzenia w widzeniu barw lub inne perturbacje widzenia – np. krzywienie się linii, pojawianie się w polu widzenia czarnych punktów lub błysków światła, silna krótkowzroczność.
Badanie dna oka pozwala także zdiagnozować wiele chorób narządu wzroku – między innymi choroby siatkówki (np. odklejenie siatkówki), choroby plamki żółtej (np. degeneracja plamki związana z wiekiem), choroby nerwu wzrokowego (np. jaskra), choroby ciała szklistego (np. zmętnienia).
Często oftalmoskopia stosowana jest profilaktycznie – w ramach badań kontrolnych. Badania takie zalecane jest zwłaszcza osobom w średnim i starszym wieku. Przyjmuje się, że przed 40. rokiem życia powinno się je wykonywać raz na 3 lata, a w późniejszych okresach częściej – w przypadku osób po 50. r.ż nawet co roku.
Nie tylko choroby oczu
Badanie dna oka dostarcza informacji nie tylko o tym, w jakim stanie są nasze oczy, ale również wiele mówi na temat funkcjonowania innych narządów organizmu. Dlatego propozycja wykonania oftalmoskopii nie zawsze wychodzi od okulisty. Często kierują na nie także lekarze specjaliści innych dziedzin medycyny, dla których badanie dna oka jest pomocne w monitorowaniu leczonych przez nich chorób. Zdarzyć się zatem może, że skierowanie na badanie dna oka wystawi neurolog – na przykład w związku z nadciśnieniem wewnątrzczaszkowym, które prowadzi do obrzęku tarczy nerwu wzrokowego (często stanowi to symptom guza mózgu). To samo dotyczy endokrynologa (cukrzyca), kardiologa (nadciśnienie tętnicze, miażdżyca naczyń krwionośnych), hematologa (białaczka, niedokrwistość, skazy krwotoczne), specjalisty chorób zakaźnych (gruźlica, kiła, AIDS, toksoplazmoza), onkologa (nowotwory dające przerzuty do oka).
Badanie dna oka jest jest szczególnie przydatne w diagnostyce tych chorób, które przebiegają bezobjawowo, a ich obecność można wykryć właśnie dzięki szczegółowej analizie dna oka.
Czytaj też:
Zapalenie rogówki
Badanie dna oka u kobiet w ciąży
…jest całkowicie bezpieczne dla zdrowia (również płodu). Często jest ono zalecane kobietom z silną krótkowzrocznością, ponieważ podczas porodu może dojść do odwarstwienia siatkówki.
Badania dna oka u dzieci i niemowląt
Przeprowadza się je często u wcześniaków – w celu ewentualnego wykrycia lub wykluczenia retinopatii (to uszkodzenie siatkówki oka, na którą narażone są dzieci z niewielką masą ciała). Innym wskazaniem do oftalmoskopii u dziecka jest stwierdzenie zeza, nieprawidłowego widzenia barw lub nagłego pogorszenia się wzroku.
Czytaj też:
Badanie pola widzenia
Badanie dna oka można wykonać w poradni okulistycznej Centrum Medycznego Medhouse.
Komunikat: Ochrona danych osobowych
Zabieg "strzelającego palca"
Kaszaki - przyczyny występowania, leczenie
Choroby rogówki oka
Hiperglikemia - nadmiar cukru we krwi
Depresja - choroba duszy i ciała
Grypa - przyczyny, objawy, leczenie
Zaburzenia snu - bezsenność
Haluksy - zapobieganie, leczenie
Stłuszczenie wątroby
Zatorowość płucna
Badanie dna oka
Zabieg stulejki z użyciem staplera
Choroba Gravesa-Basedowa
Światłowstręt
Arytmia serca
Leczenie wad zgryzu
Głuchota starcza
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
32 459 10 15
