Na depresję cierpi około półtora miliona Polaków (zapewne odsetek ten jest wyższy, ponieważ statystyki zaniża fakt, że wiele osób nie nie ma świadomości problemu i nie szuka pomocy u specjalistów). Szacuje się, że co piąta kobieta i co dziesiąty mężczyzna w ciągu życia przechodzi co najmniej jeden epizod depresji. Czym depresja różni się od występującego naturalnie smutku, „chandry”, jakie są przyczyny tej choroby, jak się ją leczy…?
Umów się na wizytę
32 459 15 (prywatnie) 32 459 10 10 (NFZ)
Poradnie Medhouse
- ALERGOLOG
- CHIRURG
- CHIRURG NACZYNIOWY
- DIABETOLOG
- DIETETYK
- ENDOKRYNOLOG
- GABINET ZABIEGOWY
- GINEKOLOG
- KARDIOLOG
- LARYNGOLOG
- LEKARZ RODZINNY
- MEDYCYNA PRACY
- NEFROLOG
- NEUROLOG
- OKULISTA
- ORTODONTA
- ORTOPEDA
- PEDIATRA
- POŁOŻNA
- P. CHORÓB METABOLICZNYCH
- P. CHORÓB WEWNĘTRZNYCH
- PRACOWNIA RTG
- PRACOWNIA USG
- PSYCHIATRA
- REUMATOLOG
- UROLOG
Twoje życie staje się uczuciowo „jałowe”, obojętniejesz na wszystko, co dotąd sprawiało przyjemność i mobilizowało do działania? Nie masz siły wstawać z łóżka, zaniedbujesz swój wygląd, tracisz apetyt? Twój zły nastrój, „chandra”, spadek energii życiowej nie ustępują w miarę upływu czasu, pojawiają się myśli o śmierci, a nawet samobójstwie…? To wyraźne oznaki, że może rozwijać się depresja.
Na chorobę tę cierpi około półtora miliona Polaków (zapewne odsetek ten jest wyższy, ponieważ statystyki zaniża fakt, że wiele osób nie nie ma świadomości problemu i nie szuka pomocy u specjalistów).
Szacuje się, że co piąta kobieta i co dziesiąty mężczyzna w ciągu życia przechodzi co najmniej jeden epizod depresji.
Czym depresja różni się od występującego naturalnie smutku, jakie są przyczyny tej choroby, jak się ją leczy…?
Rozpowszechnienie depresji
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja stanowi główną przyczynę niesprawności i niezdolności do pracy. Jest też najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym.
Depresja występuje w różnych grupach wiekowych. Niestety również wśród dzieci, co w pokoleniach wcześniejszych zdarzało się niebywale rzadko. Odpowiedzialne są za to zmiany zachodzące we współczesnym świecie – swoiste przenoszenie się młodych ludzi do „świata wirtualnego” (nieodłącznych smartfonów, komputerów czy konsoli), ale także osłabianie się więzi rodzinnych, osamotnienie dzieci na skutek coraz większej mobilności ludzi, realnego zaniku wielopokoleniowych domów itd. Wszystko to powoduje, że choroba obejmuje coraz młodsze osoby. Jej tragicznym skutkiem bywają samobójstwa – u osób przed trzydziestym rokiem życia są już one drugą (po wypadkach komunikacyjnych) przyczyną zgonów.
Objawy depresji
…mogą mieć charakter epizodyczny, nawracający lub przewlekły.
To, że dopada nas gorsze samopoczucie, smutek czy ogólne zobojętnienie bynajmniej nie oznacza jeszcze depresji. Wszystko zależy od natężenia objawów oraz czasu ich trwania.
Jak objawia się depresja?
Obniżenie nastroju, ogólne zobojętnienie, stopniowa utrata odczuwania przyjemności oraz zdolności do cieszenia się sprawami, które do tej pory były odczuwane jako przyjemne i radosne. Towarzyszy temu czasem rozchwianie emocjonalne, drażliwy nastrój, wybuchanie gniewem lub płaczem bez widocznego powodu.
Bierność, utrata energii życiowej, zainteresowań, spowolnienie aktywności – nieraz aż do całkowitego jej zaniechania. Choremu trudno jest wstać z łóżka, nie może wykonać najprostszych czynności, jak ubranie się, mycie, uczesanie, sprzątanie domu, przygotowanie sobie posiłku itp. Zwykle towarzyszy temu przewlekłe uczucie zmęczenia.
Myślenie depresyjne – pesymistyczna ocena przyszłości, poczucie beznadziejności, negatywne myślenie o sobie, przekonanie o własnej nieatrakcyjności i niekompetencji. Nawracające oraz długotrwale „przeżuwane” w myślach wspomnienia doznanych porażek, upokorzeń, za które chory obarcza siebie winą. W głębokiej depresji tego rodzaju myśli coraz bardziej „odklejają się” od rzeczywistości i rozwijają się w urojenia depresyjne, czyli przekonania – sprzeczne z oczywistymi faktami i odporne na perswazję ze strony otoczenia – dotyczące poczucia winy, spodziewanych złych wydarzeń, braku jakichkolwiek perspektyw życiowych czy zawodowych.
Lęk. Zwykle jest to lęk przewlekły i bezprzedmiotowy – czyli pacjentowi trudno jest określić, czego właściwie się boi. Zdarza się, że nie rozumiejąc źródła lęku, pacjent usiłuje go zracjonalizować – na przykład „lokalizuje” przyczyny w chorobie somatycznej (faktycznej lub urojonej), ewentualnie wiąże go z jakimś dramatycznym wydarzeniu, które może nastąpić.
Narastające poczucie utraty sensu życia, rezygnacja, poczucie beznadziejności, pragnienie śmierci lub myśli o targnięciu się na swoje życie. W skrajnych przypadkach pacjent zaczyna nawet wyobrażać sobie, w jaki konkretnie sposób miałby popełnić samobójstwo. Ponieważ mamy tutaj do czynienia z bezpośrednim zagrożeniem życia, pojawienie się tego rodzaju myśli oznacza bezwzględne wskazanie do konsultacji psychiatrycznej, być może nawet zgłoszenie się na izbę przyjęć szpitala psychiatrycznego (Centrum Zdrowia Psychicznego).
Warto zwrócić uwagę, że czynniki wskazane wyżej, jako objawy depresji, stanowić również mogą jej (wtórne) przyczyny. Tym samym pojawia się rodzaj „sprzężenia zwrotnego”, w którym występujący objaw depresji jednocześnie ją utrwala i pogłębia.
Czytaj też:
ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO
W przebiegu depresji często występują również inne, mniej typowe dolegliwości, obecne w różnych problemach zdrowotnych:
Zaburzenie koncentracji uwagi i pamięci.
Zaburzenia snu. Zwykle występuje trudność w zasypianiu i utrzymaniu snu. Czasem jednak dzieje się wprost przeciwnie – pacjent jest nadmiernie senny, nie potrafi się rano wybudzić, przysypia w ciągu dnia itd.
Zmniejszenie lub utrata apetytu oraz związana z tym utrata masy ciała. Podobnie jak w odniesieniu do zaburzeń snu, zdarza się też tendencja odwrotna, czyli nadmiernie łaknienie, objadanie się (zwłaszcza słodyczami) – w połączeniu z charakterystycznym dla depresji brakiem aktywności fizycznej prowadzi to z kolei do zwiększenia masy ciała.
Zmniejszenie popędu seksualnego – brak ochoty na seks i odczuwania z niego przyjemności. Często u podłoża problemu leży charakterystyczne dla depresji poczucie utraty własnej atrakcyjności (jako kobieta czy mężczyzna).
U kobiet mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania.
Niejednokrotnie depresji towarzyszy nadużywanie alkoholu czy środków psychoaktywnych – czyli substancji, które depresję doraźnie łagodzą, a właściwie „maskują” jej dotkliwe objawy.
Czytaj też:
ZABURZENIA LĘKOWE
Przyczyny depresji
…są złożone, wieloczynnikowe. Często wystąpienie depresji wynika z nałożenia się różnych czynników:
biologicznych – np. zmiany poziomu neuroprzekaźników w mózgu (to substancje pośredniczące w przekazywaniu informacji pomiędzy komórkami układu nerwowego oraz między neuronami, a mięśniami i gruczołami), choroby przewlekłe;
psychologicznych – np. nieumiejętność radzenia sobie ze stresem, pesymistyczne myślenie, niska samoocena, niezdolność do nawiązywania bliskich relacji z innymi ludźmi, osamotnienie, pogorszenie sytuacji zawodowej lub życiowej, przyjmowanie winy za nieszczęśliwe sytuacje, nieustanne wspominanie złych wydarzeń (przeszłych lub spodziewanych). Niekiedy czynniki te mają swoje źródła w dzieciństwie – przeżytych urazach, traumach, błędach wychowawczych rodziców – na przykład „wdrukowane” przekonanie o swojej niemocy i konieczności uległości rodzi poczucie braku wpływu na swoje życie, tzw. „wyuczoną bezradność”, postawę bierności, odkładanie rozwiązania problemów.
Rozpoznanie (diagnoza) depresji
…dokonywane jest na podstawie badania (wywiadu) psychiatrycznego. Pomocniczo wykorzystywane bywają rozmowy z osobami bliskimi pacjenta, którzy bardziej obiektywnie widzą zmiany w jego zachowaniu.
Często depresję diagnozuje się niejako „przy okazji” innych chorób. Dlatego istotna jest tutaj ocena ogólnego stanu zdrowia, które może być przyczyną objawów depresyjnych (np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy).
Z uwagi na to, że objawy podobne do depresyjnych niejednokrotnie wynikają z innych zaburzeń psychicznych, ważne jest przeprowadzenie diagnozy w sposób bardziej kompleksowy – wykluczający lub potwierdzający obecność innych problemów zdrowotnych (np. zaburzeń lękowych, nadużywania substancji psychoaktywnych). Objawy depresyjne są typowe dla choroby afektywnej dwubiegunowej, w której przeplatają się one z objawami stanowiącymi swoiste przeciwieństwo depresji, tj. euforyczny, maniakalny nastrój, przecenianie swoich możliwości, ignorowanie zagrożeń, nadmierny optymizm, gwałtownie wzmożona aktywność itd.
W diagnostyce depresji stosuje się również dedykowane tej chorobie kwestionariusze i testy psychologiczne.
Czytaj też:
ZABURZENIA PSYCHOSOMATYCZNE
Leczenie depresji
Jeśli objawy depresji utrzymują się przez dłuższy czas, wskazana jest konsultacja psychiatryczna. W przypadku, gdy pojawiają się myśli, a tym bardziej skłonności samobójcze, kontakt z psychiatrą staje się wręcz pilny. W najcięższych przypadkach depresja wymaga nawet hospitalizacji na oddziale psychiatrycznym.
Celem leczenia jest ustąpienie objawów depresji i przywrócenie funkcjonowania pacjenta do tego sprzed choroby (remisja), a także zapobieganie jej nawrotom.
Podstawowe kierunki terapii wyznacza stosowanie leków przeciwdepresyjnych (farmakoterapia) oraz pomoc o charakterze psychologicznym (psychoterapia). Obie formy leczenia depresji mogą się wzajemnie uzupełniać – dzięki temu terapia ma charakter bardziej kompleksowy, odnoszący się do złożonych czynników wywołujących lub pogłębiających depresję. Wybór metody i sposobu leczenia zależy tutaj nie tylko od lekarza, ale również od preferencji pacjenta.
Farmakoterapia wpływa na poziom neuroprzekaźników w mózgu, dzięki czemu poprawia się nastrój oraz wzmaga aktywność chorego. Podkreślić należy, że leki przeciwdepresyjne nie uzależniają – w przeciwieństwie do alkoholu, czy narkotyków, po które czasem niestety sięgają osoby z depresją. Leczenie takie powinno być prowadzone pod kontrolą psychiatry – leków przeciwdepresyjnych nie można odstawiać bez konsultacji z lekarzem, nawet w przypadku poprawy samopoczucia (może to spowodować nawrót depresji).
Psychoterapia polega m.in. na znalezieniu i ograniczeniu wpływu na funkcjonowanie chorego psychospołecznych przyczyn depresji. Dotyczy to na przykład zmiany negatywnego myślenia, nieuzasadnionego obarczania się winą, poprawy relacji międzyludzkich. Psychoterapia zalecana jest szczególnie w łagodnej i umiarkowanej postaci depresji – w postaci ciężkiej bywa nieskuteczna.
Niezależnie od wskazanych form leczenia, pomocna w wychodzeniu z depresji jest tzw. fototerapia, czyli „leczenie światłem” – polega na powtarzalnej ekspozycji na światło o określonym natężeniu. Niemałe znaczenie ma także odpowiednia i w miarę regularna aktywność fizyczna, zwłaszcza ruch na świeżym powietrzu.
Rokowania i powikłania depresji
U znacznej części chorych depresja ustępuje samoistnie po pewnym czasie. Wynika to z ustąpienia przyczyn zaburzenia – biologicznych lub psychospołecznych (np. zachodzących w życiu chorego korzystnych zmian, poprawy sytuacji finansowej, znalezienia satysfakcjonującej pracy itp.). W dużej mierze zależy to od wsparcia osób bliskich. Należy jednak pamiętać, że bierne oczekiwanie na to, że depresja minie sama często okazuje się „pułapką”, bowiem nieleczona choroba równie dobrze może się pogłębiać i prowadzić do szeregu powikłań. Długotrwała depresja pogarsza również ogólną kondycję organizmu, co samo w sobie wpływa niekorzystnie na zdrowie pacjenta.
→ Ważne • Utrzymuj równowagę pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym • Wypoczywaj aktywnie – wysiłek fizyczny pomaga rozładować napięcie i radzić sobie ze stresem, uwalnia w organizmie hormony, których niedobór sprzyja złemu samopoczuciu, zaburzeniom nastroju i apatii.
Komunikat: Ochrona danych osobowych
Zabieg "strzelającego palca"
Kaszaki - przyczyny występowania, leczenie
Choroby rogówki oka
Hiperglikemia - nadmiar cukru we krwi
Depresja - choroba duszy i ciała
Grypa - przyczyny, objawy, leczenie
Zaburzenia snu - bezsenność
Haluksy - zapobieganie, leczenie
Stłuszczenie wątroby
Zatorowość płucna
Badanie dna oka
Zabieg stulejki z użyciem staplera
Choroba Gravesa-Basedowa
Światłowstręt
Arytmia serca
Leczenie wad zgryzu
Głuchota starcza
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
