Grypa to zespół objawów klinicznych związanych z ostrym zakażeniem układu oddechowego, wywołanym przez wirusa grypy. Zakażenie najczęściej przenoszone jest drogą kropelkową. Choroba znana jest medycynie od wieków – już ponad dwa tysiące lat temu Hipokrates opisał zespół objawów bardzo do grypy podobnych. Jej przyczynę udało się jednak odkryć dopiero na początku XX wieku, kiedy to naukowcom udało się wyizolować wirus grypy.
Umów się na wizytę
32 459 15 (prywatnie) 32 459 10 10 (NFZ)
Poradnie Medhouse
- ALERGOLOG
- CHIRURG
- CHIRURG NACZYNIOWY
- DIABETOLOG
- DIETETYK
- ENDOKRYNOLOG
- GABINET ZABIEGOWY
- GINEKOLOG
- KARDIOLOG
- LARYNGOLOG
- LEKARZ RODZINNY
- MEDYCYNA PRACY
- NEFROLOG
- NEUROLOG
- OKULISTA
- ORTODONTA
- ORTOPEDA
- PEDIATRA
- POŁOŻNA
- P. CHORÓB METABOLICZNYCH
- P. CHORÓB WEWNĘTRZNYCH
- PRACOWNIA RTG
- PRACOWNIA USG
- PSYCHIATRA
- REUMATOLOG
- UROLOG
Grypa to zespół objawów klinicznych związanych z ostrym zakażeniem układu oddechowego, wywołanym przez wirusa grypy.
Zakażenie najczęściej przenoszone jest drogą kropelkową.
Choroba znana jest medycynie od wieków – już ponad dwa tysiące lat temu Hipokrates opisał zespół objawów bardzo do grypy podobnych. Jej przyczynę udało się jednak odkryć dopiero na początku XX wieku, kiedy to naukowcom udało się wyizolować wirus grypy.
Rodzaje grypy
Choroba występuje corocznie w postaci tzw. grypy sezonowej. W Polsce szczyt zachorowań przypada na okres między styczniem a marcem. W danym sezonie choruje 5‒10% dorosłych i 20‒30% dzieci.
Raz na kilkanaście lub kilkadziesiąt lat szerzy się tzw. grypa pandemiczna – stanowiąca skutek pojawienia się zupełnie nowej odmiany wirusa, na które większość populacji nie ma nawet szczątkowej odporności. Dramatycznym przykładem grypy pandemicznej była osławiona „hiszpanka” szerząca się w Europie na początku XX wieku lub tzw. „świńska grypa” z 2009 roku.
Wirus grypy namnaża się w komórkach nabłonkowych układu oddechowego i wywołuje tam stan zapalny.
Ryzyko zachorowań rośnie w przypadku dłuższego przebywania w bliskiej odległości od chorego na grypę lub kontaktu bezpośredniego z osobami zakażonym (ew. ze skażonymi wirusami przedmiotami). To samo dotyczy przebywania w dużych skupiskach ludzi, gdy trwa sezon zachorowań na grypę.
Zakażenie ujawnia się dopiero po pewnym czasie – okres między wniknięciem wirusa do organizmu, a wystąpieniem pierwszych objawów wynosi od 1 do 7 dni – zwykle już po ok. dwóch dniach od zakażenia chory czuje się źle.
Objawy grypy
…to głównie gorączka, dreszcze, bóle mięśni, ból głowy, uczucie rozbicia i osłabienia, złe ogólne samopoczucie. Zwykle towarzyszy temu ból gardła, nieżyt nosa, suchy kaszel. U dzieci czasem pojawiają się również nudności, wymioty, biegunka.
W momencie zakażenia organizm rozpoznaje wirusa i uruchamia system odpornościowy, który „intruzów” zwalcza. W efekcie choroba ustępuje samoistnie – zwykle po kilku (3–7) dniach. Zdarza się jednak, że objawy utrzymują się znacznie dłużej.
Nie zawsze zakażenie jest przez pacjenta rozpoznawane, ponieważ często przebiega ono bezobjawowo (szacuje się, że dotyczy to nawet połowy zakażeń wirusem grypy).
Czytaj też:
ANGINA ROPNA
Diagnoza grypy
Wystąpienie wskazanych wyżej objawów nie pozwala na jednoznaczne rozpoznanie zakażenia wirusem grypy, ponieważ wiele różnych drobnoustrojów powoduje identyczne objawy. Dlatego grypa często bywa mylona z innymi chorobami – np. przeziębieniem czy innymi zapaleniami dróg oddechowych (wirusowymi lub bakteryjnymi).
Ważnym (choć też nie dającym pewności) kryterium diagnozy grypy jest dodatni wynik badania wirusologicznego. Badanie to niewiele różni się od dobrze wszystkim znanego z pandemii koronawirusa badania w kierunku SarsCov2 (np. szybki test antygenowy w materiale pobranym z nosa i z gardła). Wykonuje się je jednak bardzo rzadko, ponieważ uzyskany wynik właściwie nie zmienia sposobu leczenia – w zakażeniach grypowych czy „grypopodobnych” przebiega ono tak samo. Badania te wykorzystywane są zwykle do celów epidemiologicznych – podobnie jak to miało miejsce w przypadku pandemii COVID-19. Czasem laboratoryjna weryfikacja, czy faktycznie mamy do czynienia z wirusem grypy bywa zlecana dla zindywidualizowania leczenia u chorych obarczonych większym ryzykiem powikłań lub do leczenia grypy o ciężkim przebiegu.
„Słabą stroną” badania wirusologicznego jest (wysoka, lecz jednak) ograniczona czułość w wykrywaniu zakażenia wirusem grypy. Uzyskiwane w ten sposób wyniki często nie odzwierciedlają faktycznego stanu pacjenta. Dlatego do precyzyjnej diagnozy wymagana jest ich konfrontacja z danymi zebranymi w trakcie wywiadu oraz badania lekarskiego.
Czytaj też:
OSTRE ZAPALENIE GARDŁA
Powikłania grypy
Powszechnym powikłaniem pogrypowym jest zakażenie dolnych dróg oddechowych – prowadzące nieraz do ciężkiego zapalenia płuc z niewydolnością oddechową.
Częstym powikłaniem bywa też angina paciorkowcowa oraz zaostrzenie istniejących już chorób przewlekłych, z którymi zmaga się pacjent – np. POChP, astma, choroba niedokrwienna, niewydolność serca, cukrzyca. Rzadziej dochodzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mięśnia sercowego, posocznicy (sepsy) i niewydolności wielonarządowej.
Grupy ryzyka
Na powikłania grypy szczególnie narażone są kobiety w ciąży. Ryzyko hospitalizacji (często na oddziale intensywnej terapii) jest u ciężarnych aż 10-krotnie większe niż przeciętne. Zagrożenie dotyczy głównie płodu – w wyniku powikłań grypy może bowiem dojść do poronienia, porodu przedwczesnego oraz zagrożenia życia płodu. Dlatego w przypadku uzasadnionego podejrzenia lub potwierdzenia grypy najlepiej skonsultować się z internistą lub ginekologiem. Z lekarzem powinny być również konsultowane przyjmowane leki (przeciwbólowe czy przeciwgorączkowe), nawet te bez recepty, ponieważ niektóre z nich są przeciwwskazane w ciąży.
Ryzyko ciężkich powikłań grypy dotyczy też osób bardzo otyłych oraz pacjentów z przewlekłymi chorobami płuc (np. astma, POChP). U osób z cukrzycą grypa może wpływać na poziom cukru we krwi, powodować hiperglikemię lub niebezpieczny dla organizmu stan określany jako kwaśnica ketonowa.
Ciężkie powikłania grypy często są wskazaniem do hospitalizacji. Zwłaszcza, gdy obok „typowych” objawów grypy pojawiają się duszności, oznaki zapalenia płuc, zapalenia mózgu, drgawki, ciężkie odwodnienie. Natychmiastowa pomoc medyczna jest wtedy konieczna, ponieważ do pogorszenia stanu chorego dochodzi bardzo szybko, a zmiany postępują niemal „z godziny na godzinę”.
Czytaj też:
ZABURZENIA PSYCHOSOMATYCZNE
Grypa bywa śmiertelna
Grypa towarzyszy ludziom (indywidualnie i zbiorowo) „od zawsze”, dlatego większość zdążyła się z nią oswoić. Traktowana jest zatem jako niegroźna, „sezonowa dolegliwość” mijająca po kilku dniach leżenia w łóżku. I tak bywa w istocie. Jednak nie zawsze. Niestety zdarza się, że zachorowanie na grypę ma tragiczny finał. W zależności od sezonu epidemicznego z powodu grypy umiera od 0,1 do 0,5% chorych (czyli do 5 osób na 1000, które zachorowały). Odsetek ten rośnie wraz z wiekiem – przyjmuje się, że w przypadku osób po 65. r.ż. sięga nawet 1% (czyli statystycznie umiera co setna osoba chora na grypę). Umieralność z powodu grypy jest największa u osób z grupy wyższego ryzyka.
Leczenie grypy
…zwykle ma charakter objawowy. Zalecane bywa stosowanie środków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych, a w razie potrzeby także leków przeciwkaszlowych oraz kurczących naczynia błony śluzowej nosa. Zwykle są one dostępne bez recepty. Nie oznacza to jednak, że można ich używać dowolnie – niektóre z tych specyfików mogą być niewskazane u niemowląt, kobiet w ciąży czy chorych przyjmujących inne leki. Dlatego przed zastosowaniem danego środka należy skonsultować się z lekarzem bądź farmaceutą. Warto też „odrobić pracę domową”, czyli zapoznać się z ulotką informacyjną dołączoną do opakowania.
Chorym na grypę wskazuje się konieczność unikania wysiłku (leżenie w łóżku), picie większej niż zwykle ilości płynów (szczególnie przy gorączce), ponieważ odpowiednie nawodnienie organizmu pomaga w walce z infekcją. Ważne jest pozostawanie na czas choroby w domu – najlepiej jeszcze przez kilka dni po ustąpieniu objawów – tak, by nie zarażać innych osób.
U większości chorych na grypę o łagodnym lub umiarkowanym przebiegu postępowanie takie bywa wystarczające do uwolnienia się od uciążliwych objawów i gwarantuje powrót do zdrowia. W niektórych jednak przypadkach lekarz prowadzący może uznać za konieczne wdrożenie leków przeciwwirusowych. Wbrew potocznym wyobrażeniom, nie są to antybiotyki (ponieważ choroba wywołana jest przez wirusy, a nie bakterie).
Leczenie przeciwwirusowe
…zmniejsza nasilenie objawów i skraca czas trwania choroby, przede wszystkim jednak redukuje ryzyko groźnych powikłań. Czasem nawet chroni przed zgonem.
Podobnie jak w innych chorobach, leczenie jest tym skuteczniejsze, im wcześniej zostanie rozpoczęte.
Leki przeciwwirusowe stosuje się u pacjentów z grupy zwiększonego ryzyka powikłań (np. u kobiet w ciąży) oraz u pacjentów z ciężkim przebiegiem grypy.
Zapobieganie grypie
Ochronę przed grypą w dużym stopniu zapewnia szczepienie. Choć nie zawsze zapobiega ono chorobie, to jednak zwykle chroni przed powikłaniami. Szczepienie najlepiej wykonać przed sezonem epidemicznym – w grudniu lub na początku stycznia. Pamiętać jednak należy, że zaszczepienie się w danym roku nie daje ochrony w roku następnym, ponieważ szczepy wirusa grypy nieustannie ewoluują.
Podczas epidemii grypy należy szczególnie przestrzegać ogólnych zasad „zdrowego trybu życia” – pozwalających na zachowanie organizmu w dobrej kondycji i zwiększenie odporności. Oznacza to odpowiednią aktywność fizyczną, „zdrową” dietę, sen minimum 7 godzin na dobę, unikanie kontaktu z osobami przeziębionymi itd.
Jeśli w naszym otoczeniu (w pracy, wśród domowników) znajduje się osoba chora na grypę lub trwa sezon grypowy, a znajdujemy się w miejscu, z którego korzysta wielu ludzi (np. komunikacja publiczna), należy unikać dotykania rękoma okolicy ust, nosa, oczu – jest bowiem duże prawdopodobieństwo, że znajdują się na nich wirusy grypy.
Komunikat: Ochrona danych osobowych
Zabieg "strzelającego palca"
Kaszaki - przyczyny występowania, leczenie
Choroby rogówki oka
Hiperglikemia - nadmiar cukru we krwi
Depresja - choroba duszy i ciała
Grypa - przyczyny, objawy, leczenie
Zaburzenia snu - bezsenność
Haluksy - zapobieganie, leczenie
Stłuszczenie wątroby
Zatorowość płucna
Badanie dna oka
Zabieg stulejki z użyciem staplera
Choroba Gravesa-Basedowa
Światłowstręt
Arytmia serca
Leczenie wad zgryzu
Głuchota starcza
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
32 459 10 10
