Organizm funkcjonuje według wskazań swego „zegara biologicznego”, który określa między innymi rytm przeplatających się faz snu i czuwania. Podobnie jak zegar mechaniczny, ten również czasem się „psuje” – a wtedy naturalny rytm funkcjonowania naszego organizmu zostaje zaburzony. Wśród zaburzeń snu wymienia się między innymi bezsenność. Oznacza ona zakłócenie prawidłowego rytmu, głębokości i czasu trwania snu. Najczęściej jest on płytki, niespokojny i nie daje uczucia wypoczynku. Dolegliwość ta może mieć charakter krótkotrwały, doraźny lub utrzymywać się przez długi czas.
Umów się na wizytę
32 459 15 (prywatnie) 32 459 10 10 (NFZ)
Poradnie Medhouse
- ALERGOLOG
- CHIRURG
- CHIRURG NACZYNIOWY
- DIABETOLOG
- DIETETYK
- ENDOKRYNOLOG
- GABINET ZABIEGOWY
- GINEKOLOG
- KARDIOLOG
- LARYNGOLOG
- LEKARZ RODZINNY
- MEDYCYNA PRACY
- NEFROLOG
- NEUROLOG
- OKULISTA
- ORTODONTA
- ORTOPEDA
- PEDIATRA
- POŁOŻNA
- P. CHORÓB METABOLICZNYCH
- P. CHORÓB WEWNĘTRZNYCH
- PRACOWNIA RTG
- PRACOWNIA USG
- PSYCHIATRA
- REUMATOLOG
- UROLOG
Organizm funkcjonuje według wskazań swego „zegara biologicznego”, który określa między innymi rytm przeplatających się faz snu i czuwania. Podobnie jak zegar mechaniczny, ten również czasem się „psuje” – a wtedy naturalny rytm funkcjonowania naszego organizmu zostaje zaburzony.
Sen jest czasem, gdy organizm może się zregenerować po całodziennym – fizycznym i psychicznym – wysiłku. Gdy śpimy zbyt mało lub jakość snu jest niska, naturalna regeneracja nie przebiega efektywnie. To z kolei naraża nas na poważne dolegliwości zdrowotne.
Wśród zaburzeń snu wymienia się między innymi bezsenność. Oznacza ona zakłócenie prawidłowego rytmu, głębokości i czasu trwania snu. Najczęściej jest on płytki, niespokojny i nie daje uczucia wypoczynku. Dolegliwość ta może mieć charakter krótkotrwały, doraźny lub utrzymywać się przez długi czas.
Jesteśmy wypoczęci tylko wtedy, gdy sen trwa odpowiednio długo i składa się ze wszystkich faz. Efekty jego niedostatku mogą być widoczne już następnego dnia, często jednak ujawniają się w postaci schorzeń przewlekłych.
Zapotrzebowanie na sen zmienia się wraz z wiekiem. Dzieci (zwłaszcza niemowlęta) potrzebują zdecydowanie większej ilości snu niż osoby dorosłe. Przyjmuje się, że człowiek dorosły powinien spać ok. 6-8 godzin na dobę. Niestety „przypisana” do danego wieku ilość snu nie zawsze bywa realizowana. Dotyczy to osób w każdym wieku, często nawet dzieci. Niektóre badania wskazują, że zaburzenia snu – w tym przewlekła bezsenność – dotyczą nawet ok. 30% populacji.
Rodzaje zaburzeń snu
Autoryzowana przez WHO Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 dzieli zaburzenia snu na dwa ogólne rodzaje:
organicznie (są objawem, a ściślej – jednym z objawów innego schorzenia psychicznego lub somatycznego) oraz
nieorganiczne (czyli odrębne schorzenie wywołane czynnikami emocjonalnymi – zwykle traumatycznym doświadczeniem lub silnym stresem).
Specjaliści zajmujący się problematyką snu wyróżniają także bardziej szczegółowe zaburzenia snu, takie jak:
hipersomnię – zbyt długi sen lub nadmierna senność w ciągu dnia (mimo przespanej nocy). Często stanowi to objaw depresji oraz zażywania zbyt dużych dawek leków psychotropowych;
narkolepsję – objawia się napadami senności, nawet w sytuacjach, które wymagają utrzymania koncentracji, np. podczas rozmowy, pracy czy prowadzenia samochodu;
katapleksja – nagłe osłabnięcie (spadek napięcia mięśniowego) powodujące, że chory bezwładnie osuwa się na ziemię;
zaburzenia rytmu snu i czuwania – występują na skutek zakłóceń w funkcjonowaniu „zegara biologicznego” organizmu;
lunatyzm – wykonywanie różnego rodzaju aktywności podczas snu (np. siadanie na łóżku, chodzenie, spożywanie posiłków przechowywanych w lodówce); ponieważ czynności te wykonywane są bez udziału świadomości, osoba „lunatykująca” nie pamięta po przebudzeniu, że je wykonywała;
lęki nocne – uczucie silnego strachu przerywające sen; doświadczające tego problemu osoby w nocy „zrywają się” z krzykiem, płaczem, niekiedy nawet reagują agresją;
koszmary senne – bardzo realistyczne, wywołujące silny lęk wyobrażenia senne.
Jednym z najczęściej występujących zaburzeń snu jest także…
Bezsenność
…diagnozowana jest, gdy pacjent ma problemy z zaśnięciem lub utrzymaniem snu przez więcej niż 3 noce w ciągu tygodnia. To jedno z najczęściej występujących zaburzeń zdrowia – szacuje się, że umiarkowanych lub ciężkich objawów bezsenności doświadcza ok. 30% osób dorosłych.
Bezsenność może być przygodna (trwająca kilka dni), krótkotrwała (utrzymująca się do 3 tygodni) lub przewlekła (powyżej miesiąca). Bezsenność przygodna i krótkotrwała stanowi najczęściej reakcję na stres (np. kłopoty w pracy czy szkole, niepowodzenia, mobbing, konflikty w związku itd.) lub konsekwencja zmiany trybu życia.
Osoby z bezsennością mają nie tylko trudności w zasypianiu, ale często również zbyt wcześnie się budzą, a ich sen jest złej jakości – płytki i przerywany, nie dający wypoczynku.
Czytaj też:
LECZENIE MIGRENY BOTOXEM
Skutki bezsenności
Długotrwały brak snu powoduje nie tylko dyskomfort związany z uczuciem niewyspania oraz mniej wydajnym funkcjonowaniem w ciągu dnia. Od jakości snu zależą liczne procesy fizjologiczne wpływające na równowagę metaboliczną, odporność, regenerację komórek czy pracę układu nerwowego.
Najbardziej odczuwalnym skutkiem braku snu (choć bynajmniej nie najgroźniejszym) jest osłabione funkcjonowanie mózgu w ciągu dnia – wolniejsze kojarzenie, problemy z koncentracją i zapamiętywaniem. Nawet „zarwanie” jednaj nocy pociąga za sobą niekorzystne następstwa – zmęczenie, bóle głowy, rozdrażnienie, senność lub przysypianie w ciągu dnia.
Jeżeli bezsenność trwa dłużej, organizm traci odporność i jest coraz bardziej narażony na infekcje. Występują zawroty głowy, mroczki przed oczami, nadwrażliwość na różnego rodzaju bodźce, spadek libido. Z czasem pojawia się zjawisko psychiczne, które przypomina „sen na jawie” – czyli w percepcję rzeczywistości wnikają halucynacje i omamy.
Prawdziwy problem powstaje jednak, gdy bezsenność się utrwala. W skali długoterminowej niedobór snu powoduje wzrost ryzyka rozwinięcia się chorób przewlekłych – takich jak cukrzyca, choroby jelit, choroby układu sercowo-naczyniowego (w tym choroba niedokrwienna i nadciśnienie tętnicze), choroby otępienne, nadwaga i otyłość, psychozy (lub zaburzenia psychiczne z pogranicza psychozy). Należy podkreślić, że choroby te oznaczają również zwiększone ryzyko przedwczesnej śmierci.
Czytaj też:
MGŁA MÓZGOWA
Bezsenność – przyczyny
U osób dorosłych bezsenność związana jest najczęściej z zaburzeniami psychicznymi oraz depresją. Rzadziej odpowiadają za nią choroby somatyczne oraz odstawienie preparatów psychoaktywnych (np. leków nasennych czy uspokajających). Bezsenność może być objawem takich schorzeń, jak obturacyjny bezdech senny, nykturia (nocne oddawanie moczu), bóle reumatyczne, zaburzenia neurologiczne, schorzenia żołądkowo-jelitowe.
W przypadku bezsenności tzw. nieorganicznej, wywołanej czynnikami emocjonalnymi, przyczyną zwykle jest stres lub traumatyczne doświadczenia. Niedobory snu mogą także wynikać z nadmiernie aktywnego trybu życia, przepracowania, poświęcenia snu na rzecz obowiązków czy rozrywki.
Higiena snu
…jest warunkiem wychodzenia z bezsenności. Oznacza to między innymi powstrzymanie się od picia napojów z kofeiną na kilka godzin przed (planowanym) snem, unikanie wieczorem silnego światła (również, może zwłaszcza, tego z ekranu komputera), nadmiernego wysiłku fizycznego. Nie mniej ważne jest przestrzeganie stałego rytmu kładzenia się do łóżka oraz wstawania rano. Warto też zadbać o to, by osobie cierpiącej na bezsenność łóżko kojarzyło się ze snem – a nie z czytaniem czy oglądaniem telewizji.
Bardzo ważne jest, aby nie objadać się przed snem, szczególnie ciężkostrawnymi potrawami. W przeciwnym bowiem wypadku organizm będzie zmuszony do podejmowania wysiłku trawienia przed i w czasie snu. Zapewne odbije się to niekorzystnie na zdolności do zaśnięcia i powodować może wybudzanie w nocy.
Osoby cierpiące na bezsenność powinny unikać krótkich drzemek w ciągu dnia – mogą one zaburzać rytm sen-czuwanie. Żeby się wyspać, przede wszystkim trzeba spać w nocy. „Zegar biologiczny” człowieka jest niejako zaprogramowany na odpoczynek właśnie w godzinach nocnych. Późnym wieczorem w organizmie rozpoczyna się wydzielanie hormonu odpowiedzialnego za uczucie senności – melatoniny. Proces ten trwa całą noc i kończy się nad ranem.
Objawy bezsenności można wyeliminować, a przynajmniej zminimalizować technikami relaksacyjnymi, ćwiczeniami jogi, medytacją.
Leczenie bezsenności
…farmakologiczne obejmuje przede wszystkim przyjmowanie środków nasennych oraz preparatów uspokajających, przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych. Oczywiście wymagają one konsultacji lekarskiej – zwłaszcza, że w wielu przypadkach mogą istnieć przeciwwskazania do ich stosowania.
Ponadto możliwe również jest stosowanie środków dostępnych w aptece bez recepty – oczywiście z zachowaniem umiaru. Preparaty te (np. leki roślinne) traktuje się jako zamiennik leków nasennych. Zwykle stosuje się je w sytuacji, gdy bezsenność jest wynikiem stresu. Pamiętać jednak należy, by z preparatów tych korzystać rozsądnie – między innymi nie przyjmować ich stale (bez przerw), ponieważ mogłoby to powodować rodzaj przyzwyczajenia, a nawet stwarza ryzyko psychicznego uzależnienia.
Jeśli chodzi o leczenie zaburzeń snu, nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania. Podobnie jak każdy problem medyczny, diagnoza i leczenie planowane i monitorowane powinno być przez lekarza.
Komunikat: Ochrona danych osobowych
Zabieg "strzelającego palca"
Kaszaki - przyczyny występowania, leczenie
Choroby rogówki oka
Hiperglikemia - nadmiar cukru we krwi
Depresja - choroba duszy i ciała
Grypa - przyczyny, objawy, leczenie
Zaburzenia snu - bezsenność
Haluksy - zapobieganie, leczenie
Stłuszczenie wątroby
Zatorowość płucna
Badanie dna oka
Zabieg stulejki z użyciem staplera
Choroba Gravesa-Basedowa
Światłowstręt
Arytmia serca
Leczenie wad zgryzu
Głuchota starcza
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.