Problemy ze wzrokiem – wbrew potocznym przekonaniom – nie dotyczą jedynie ostrości widzenia i konieczności doboru odpowiednich szkieł korekcyjnych. Wiele osób orientuje się, że coraz częściej muszą odwracać głowę, by dostrzec obiekty, które znajdują się z boku. Objaw ten świadczyć może o ubytkach w polu widzenia. Stwierdzić je może specjalista przy pomocy badania wzroku zwanego perymetrią (badaniem pola widzenia). Polega ona na ustaleniu, jak dużą przestrzeń widzi osoba, której oko jest nieruchome. Perymetrię stosuje się w diagnostyce wielu schorzeń – nie tylko okulistycznych.
Problemy ze wzrokiem – wbrew potocznym przekonaniom – nie dotyczą jedynie ostrości widzenia i konieczności doboru odpowiednich szkieł korekcyjnych. Wiele osób orientuje się, że coraz częściej muszą odwracać głowę, by dostrzec obiekty, które znajdują się z boku. Objaw ten świadczyć może o ubytkach w polu widzenia. Stwierdzić je może specjalista przy pomocy badania wzroku zwanego perymetrią (badaniem pola widzenia). Polega ona na ustaleniu, jak dużą przestrzeń widzi osoba, której oko jest nieruchome. Perymetrię stosuje się w diagnostyce wielu schorzeń – nie tylko okulistycznych.
Aby uchronić się przed dotkliwymi konsekwencjami zaburzeń wzroku i w porę im przeciwdziałać, ważna jest regularna kontrola okulistyczna – w tym właśnie ocena pola widzenia. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób, które przekroczyły „statystyczną połowę życia” – wielu specjalistów uważa, że osoby w wieku powyżej 40-50 lat na badanie takie powinny zgłaszać się nie rzadziej niż raz w roku.
Badanie okulistyczne – wraz z oceną pola widzenia – często wchodzi również w skład badań okresowych zlecanych przez lekarza medycyny pracy.
Pole widzenia
…to przestrzeń, jaką jesteśmy w stanie objąć wzrokiem – bez poruszania oczami czy głową. Zakres pola widzenia mierzy się w stopniach kątowych i odnosi do poszczególnych stron (np. skroniowe, nosowe). Prawidłowe pole widzenia obuocznego – tj. będącego efektem nałożenia się obrazów powstałych niezależnie w każdym oku – powinno sięgać ok. 120 stopni.
Ubytki w polu widzenia
…mogą mieć różny charakter w zależności od obszaru, w jakim występują. Czasem utrata widzenia występuje w górnych lub dolnych jego partiach, w innych przypadkach dotyczy stron bocznych.
Szczególną postacią ubytku są tzw. mroczki. Przez pacjentów bywają one odbierane jako różnorodne wrażenia wzrokowe pojawiające się w polu widzenia – plamki, muszki, kłaczki itp.
Badanie
…pola widzenia wykonuje się przy pomocy przyrządu zwanego perymetrem. Pacjent proszony jest o umieszczenie głowy na specjalnej podpórce, która powoduje jej unieruchomienie. Ponieważ perymetrię wykonuje się oddzielnie dla każdego oka, jedno z nich zostaje przysłonięte, natomiast drugim (niezasłoniętym) badany wpatruje się w wyznaczony punkt. Jego zadaniem jest sygnalizowanie – poprzez wciśnięcie specjalnego przycisku lub słownie – gdy zauważy wyświetlany znaczek świetlny.
Eksponowany punkt może się przemieszczać przed oczami badanego (w przypadku tzw. perymetrii kinetycznej) lub tylko pojawiać się i znikać (perymetria statyczna).
Wykonanie badania zajmuje około 10–15 minut. Zazwyczaj powtarza się je kilkukrotnie, aby mieć pewność odnośnie do uzyskanego wyniku.
Badanie jest bezinwazyjne, tym samym całkowicie wolne od ryzyka powikłań. Nie wymaga się tu jakiegoś szczególnego przygotowania – warto jednak na perymetrię zgłosić się wypoczętym i wyspanym, ponieważ brak odpowiedniego skupienia uwagi może wpływać negatywnie na uzyskane wyniki.
Przed perymetrią prowadzący badania może sprawdzić ostrość widzenia, by dopasować odpowiednią do wzroku intensywność sygnałów świetlnych.
Mapy pola widzenia
W wyniku przeprowadzonego badania tworzone są tzw. „mapy pola widzenia”, na których w formie graficznej zaznaczone zostają ubytki widzenia oraz ich nasilenie – dla każdego oka z osobna. Wspomniane ubytki określają punkty świetlne, na które osoba badana nie zareagowała (czyli nie dostrzegła ich).
Mapkę precyzyjnie i prawidłowo interpretuje lekarz okulista. Czasem interpretacji wyników dokonuje się w zestawieniu z innymi badaniami, np. neurologicznymi.
Wskazaniem
…do badania pola widzenia najczęściej jest diagnostyka w kierunku jaskry. Jednakże ubytki pola widzenia świadczyć mogą nie tylko o problemach narządu wzroku. Na badanie kierowane bywają także osoby, które zmagają się m.in. z chorobami neurologicznymi (stwardnienie rozsiane, guzy mózgu, choroby przysadki mózgowej, udar), nadciśnieniem tętniczym lub niektórymi schorzeniami onkologicznymi.
Na badanie i konsultację okulistyczną powinny się zgłosić zwłaszcza osoby, które zauważają u siebie zmiany (zawężenia) pola widzenia. Perymetrię warto także rozważyć w przypadku wystąpienia nagłych zaburzeń ostrości wzroku, widzenia barw, mroczków przed oczami czy bólu gałki ocznej.
Jeśli pojawiają się objawy mogące wskazywać na ubytki w polu widzenia, należy jak najszybciej skonsultować je z lekarzem okulistą. Warto pamiętać, że problem potencjalnie dotyczy nie tylko wzroku, ale może wskazywać na rozwijającą się chorobę neurologiczną lub onkologiczną.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
