Cukrzyca ciążowa to nieprawidłowa tolerancja glukozy, która po raz pierwszy została zdiagnozowana w czasie ciąży. Praktycznie nie daje odczuwalnych przez pacjentki objawów – rozpoznaje się ją na podstawie odpowiednich badań wskazujących na zbyt wysoki poziom cukru. Zaburzenie to występuję u około 10 proc. ciężarnych. Najczęściej rozwija się w drugim trymestrze ciąży. W zdecydowanej większości przypadków do unormowania glikemii (poziomu glukozy we krwi) wystarcza odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna. Czasem konieczne bywa przyjmowanie insuliny. Zaburzenie to ustępuje po porodzie. Nieleczona cukrzyca ciążowa może być groźna dla matki i dziecka. Dlatego też w ciąży warto regularnie badać stężenie glukozy we krwi. Jeśli ono znacznie wzrośnie, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Wśród typowych objawów niewydolności serca wymienia się: duszności, uczucie zmęczenia, obrzęki. Nie leczona choroba może prowadzić do śmierci. Jednakże przy odpowiednim prowadzeniu i rehabilitacji da się ją powstrzymać. Niewydolności serca można również zapobiec.
Umów się na wizytę
32 459 15 (prywatnie) 32 459 10 10 (NFZ)
- Cukrzyca ciążowa to nieprawidłowa tolerancja glukozy, która po raz pierwszy została zdiagnozowana w czasie ciąży. Praktycznie nie daje odczuwalnych przez pacjentki objawów – rozpoznaje się ją na podstawie odpowiednich badań wskazujących na zbyt wysoki poziom cukru.
- Zaburzenie to występuję u około 10 proc. ciężarnych. Najczęściej rozwija się w drugim trymestrze ciąży.
- W zdecydowanej większości przypadków do unormowania glikemii (poziomu glukozy we krwi) wystarcza odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna. Czasem konieczne bywa przyjmowanie insuliny. Zaburzenie to ustępuje po porodzie.
- Nieleczona cukrzyca ciążowa może być groźna dla matki i dziecka. Dlatego warto regularnie badać stężenie glukozy we krwi. Jeśli ono znacznie wzrośnie, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Przyczyny cukrzycy ciążowej
…mają źródło w zmianach hormonalnych zachodzących w organizmie ciężarnej. Odpowiedzialne za rozwój płodu hormony produkowane przez łożysko mogą wywoływać insulinooporność. Oznacza to zmniejszoną wrażliwość tkanek na insulinę – hormon powodujący, że energia z pożywienia może wniknąć do komórek. Efektem tego są nieprawidłowe poziomy cukru we krwi.
Ryzyko cukrzycy ciążowej
…wyznaczają takie czynniki, jak ciąża po 35. roku życia, wcześniejsze porody dzieci o dużej masie ciała (powyżej 4 kg) lub z wadą rozwojową, nadciśnienie tętnicze, otyłość, rozpoznanie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach lub obciążenie genetyczne (rodzinne) wystąpieniem cukrzycy.
Objawy
Cukrzyca ciążowa zwykle nie daje wyraźnych objawów – w przeciwieństwie do cukrzycy typu 1 (której towarzyszy np. silne pragnienie, szybka utrata wagi) czy zaawansowanej cukrzycy typu 2 (skutkuje ona m.in. dużą sennością, szczególnie po posiłkach, częstym i szybko narastającym zmęczeniem, skłonnością do problemów skórnych i infekcji intymnych). Poziomy cukrów przy cukrzycy ciążowej są podwyższone (w stosunku do normy) najczęściej w relatywnie niewielkim zakresie. Nie oznacza to jednak wcale, że problem można lekceważyć.
Czasem u kobiet doświadczających tej choroby mogą wystąpić słabe objawy charakterystyczne dla innych postaci cukrzycy – jak napady głodu, nadmierne pragnienie, senność. Niepokojącym objawem może być nagły przyrost wagi podczas ciąży lub nadmiernie szybki, nieadekwatnie do zaawansowania ciąży, wzrost płodu.
Jak rozpoznać cukrzycę ciążową?
Ponieważ cukrzyca ciążowa zwykle nie daje wyraźnych, odczuwalnych przez kobietę objawów, jej wystąpienie stwierdza się na podstawie wyników specjalistycznych badań – m.in. testu obciążenia glukozą. Badanie to standardowo przeprowadza się między 24 a 28 tygodniem ciąży. Konkretny rodzaj oraz czas wykonania badania – w celu rozpoznania lub wykluczenia nieprawidłowej tolerancji glukozy – zależy od tego, czy kobieta jest obarczona czynnikami ryzyka wystąpienia choroby.
Postępowanie w cukrzycy ciążowej
Na ewentualne obciążenia genetyczne dotyczące cukrzycy nie mamy wpływu, jednak potrafimy modyfikować inne czynniki, które mogą do niej prowadzić – a tym samym minimalizować ryzyko ewentualnych powikłań. Dotyczy to głównie:
samokontroli glikemii (wskaźnika poziomu glukozy we krwi),
stosowania odpowiedniej diety,
aktywności fizycznej,
podawania insuliny.
Samokontrola glikemii
…prowadzona jest za pomocą prostego w obsłudze urządzenia nazywanego glukometrem. Pozwala on na uzyskanie wyników już po kilku sekundach. Dzięki temu można szybko zorientować się w zmianach (odchyleniach od normy) poziomu glukozy we krwi, a w konsekwencji podjąć działania przywracające prawidłowe wartości.
Pomiar trzeba wykonywać kilka razy dziennie, na ok. godzinę przed każdym posiłkiem.
Dieta cukrzycowa w ciąży
…normuje poziom cukru we krwi. Bynajmniej nie służy ona odchudzaniu – ciąża zdecydowanie nie jest dobrym okresem do „eksperymentowania” ze swoją wagą. Dieta powinna być indywidualnie dopasowana przez specjalistę – diabetologa, ginekologa, położną lub dietetyka – i uwzględniać okres ciąży, zakres wykonywanej aktywności fizycznej, masę ciała oraz stan zdrowia ciężarnej.
Podstawowe założenia diety cukrzycowej w ciąży, to jedzenie regularnych posiłków z przerwami nie przekraczającymi (w ciągu dnia) 3–4 godziny, unikanie dużych porcji (jeść trzeba częściej, ale w umiarkowanych ilościach), komponowanie posiłków złożonych (białko, tłuszcze, węglowodany) i wyeliminowanie z codziennego menu słodyczy, słodkich soków owocowych.
Węglowodany zalecane przy cukrzycy ciążowej to grube kasze, płatki owsiane, pieczywo razowe. Źródłem wapnia może być jogurt naturalny, maślanka, kefir, chudy twaróg. Z kolei preferowane białko zwierzęce, to ryby i chude mięso.
Aktywność fizyczna przy cukrzycy ciążowej
…powinna być skonsultowana z lekarzem ginekologiem lub położną, ponieważ do konkretnych jej form mogą być przeciwwskazania. Zwykle zaleca się jazdę na rowerze (bezpieczniejszy jest w tym przypadku rower stacjonarny), spacer, pływanie, aerobik.
Regularna aktywność fizyczna jest zalecana, ponieważ zmniejsza stężenie glukozy we krwi (wspiera jej spalanie).
Leczenie farmakologiczne
Zwykle udaje się wyregulować poziom cukrów odpowiednio dobraną dietą oraz zalecaną aktywnością fizyczną. W nielicznych jednak przypadkach konieczne może być również podawanie insuliny. Wstrzykuje się ją za pomocą specjalnych aparatów nazywanych penami. Lekarz lub pielęgniarka dokładnie instruuje, w jaki sposób z nich korzystać. Warto zaznaczyć, że stosowane preparaty insuliny są całkowicie bezpieczne dla matki i dziecka.
Powikłania cukrzycy ciążowej
Nie zdiagnozowane lub nieleczone zaburzenia gospodarki węglowodanowej podczas ciąży mogą doprowadzić do powikłań.
Ponieważ insulina jest hormonem sprzyjającym wzrostowi komórek i tkanek, jednym z najczęściej występujących powikłań cukrzycy ciążowej jest nadmierna masa płodu, czyli tzw. makrosomia (waga urodzeniowa powyżej 4 kg).
Innym powikłaniem nieleczonej cukrzycy ciążowej może być niedocukrzenie u noworodka, które ma niebezpieczny wpływ na rozwój komórek nerwowych.
Skutki chorowania matki na cukrzycę w trakcie ciąży czasem u dziecka występują w późniejszym okresie życia, nawet po wielu latach – manifestują się na przykład nietolerancją na glukozę, cukrzycą typu 2, nadwagą lub otyłością.
Podwyższony poziom cukru we krwi ma wpływ na rozwój płodu – w pierwszych tygodniach ciąży hiperglikemia może powodować wady rozwojowe dziecka. Taka sytuacja zdarza się jednak u kobiet, które chorowały na cukrzycę przed ciążą, nie dotyczy natomiast kobiet z cukrzycą ciążową, u których zaburzenia gospodarki węglowodanowej pojawiają się zwykle w późniejszym okresie (drugi trymestr).
Cukrzyca ciążowa – ryzyko dla matki
Wystąpienie cukrzycy ciążowej wskazuje na predyspozycję do zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Może to skutkować w przyszłości rozwinięciem się cukrzycy typu 2.
Aby jej uniknąć, kobiety powinny kontrolować masę ciała – poprzez odpowiednio dobraną dietę oraz prowadzenie aktywnego trybu życia. Dobrze byłoby przynajmniej raz w roku wykonywać kontrolne badanie poziomu cukru we krwi.
Jeśli stężenie glukozy we krwi nie wraca do normy po porodzie, można sądzić, że u danej kobiety nie występowała cukrzyca ciążowa, lecz „zwykła” cukrzyca, która została rozpoznana w ciąży. W takim przypadku profilaktyka oraz leczenie wyznaczy lekarz – specjalista diabetolog.
Komunikat: Ochrona danych osobowych
Zabieg "strzelającego palca"
Kaszaki - przyczyny występowania, leczenie
Choroby rogówki oka
Hiperglikemia - nadmiar cukru we krwi
Depresja - choroba duszy i ciała
Grypa - przyczyny, objawy, leczenie
Zaburzenia snu - bezsenność
Haluksy - zapobieganie, leczenie
Stłuszczenie wątroby
Zatorowość płucna
Badanie dna oka
Zabieg stulejki z użyciem staplera
Choroba Gravesa-Basedowa
Światłowstręt
Komunikat: Ochrona danych osobowych
KOMUNIKAT Ochrona danych osobowych. Z przykrością informujemy, że nasz kontrahent ALAB laboratoria sp. z o.o.
Zabieg “strzelającego palca”
„Palec strzelający” (wobec schorzenia używane bywają również inne, podobnie brzmiące nazwy) oznacza zapalenie pochewki otaczającej
Kaszaki – przyczyny występowania, leczenie
Kaszak powstaje, gdy złuszczające się komórki naskórka blokują kanalik wyprowadzający gruczołu łojowego. W efekcie łój
Choroby rogówki oka
Rogówka oka to przejrzysta, lekko zakrzywiona blaszka, która tworzy przednią ścianę gałki ocznej. Jej zadaniem
Hiperglikemia – nadmiar cukru we krwi
Hiperglikemia („przecukrzenie”) oznacza nadmiernie wysoki poziom cukru we krwi. Często bywa pierwszym sygnałem ostrzegawczym przed
Depresja – choroba duszy i ciała
Na depresję cierpi około półtora miliona Polaków (zapewne odsetek ten jest wyższy, ponieważ statystyki zaniża
Grypa – przyczyny, objawy, leczenie
Grypa to zespół objawów klinicznych związanych z ostrym zakażeniem układu oddechowego, wywołanym przez wirusa grypy.
Zaburzenia snu – bezsenność
Organizm funkcjonuje według wskazań swego „zegara biologicznego”, który określa między innymi rytm przeplatających się faz
Haluksy – zapobieganie, leczenie
Koślawość palucha (łac.: hallux valgus, czyli potocznie: haluks) to często występująca deformacja stopy. Dotyka głównie
Stłuszczenie wątroby
Stłuszczenie wątroby to choroba o zróżnicowanych przyczynach. Najczęściej zmagają się z nią osoby nadużywające alkoholu.
Zatorowość płucna
Zatorowość płucna polega na blokadzie (zamknięciu lub zwężeniu) tętnic płucnych przez skrzepliny. W efekcie krew
Badanie dna oka
Badanie dna oka (inaczej: oftalmoskopia lub wziernikowanie oczne) jest jednym z podstawowych badań okulistycznych. Na
Zabieg stulejki z użyciem staplera
Stapler (nazywany również anastomatem) jest przyrządem służącym do wykonywania niezwykle skutecznych zabiegów urologicznych. Stanowi innowacyjną
Choroba Gravesa-Basedowa
Choroba Gravesa-Basedowa to jedna z najczęściej występujących autoimmunologicznych chorób tarczycy. Dochodzi do niej w sytuacji,
Światłowstręt
Odruchowo mrużysz powieki, zamykasz lub przysłaniasz oczy po wejściu do jasnego, nasłonecznionego pomieszczenia? Nawet niezbyt
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.