Udar mózgu to stan, w którym dochodzi do obumarcia części mózgu w wyniku zatrzymania dopływu krwi do jego tkanek. Specyficzne symptomy udaru występują nagle i wymagają natychmiastowej pomocy medycznej. W tym wypadku liczy się każda minuta – szybkie przetransportowanie chorego do szpitala może ocalić jego życie i uchronić przed ciężką niepełnosprawnością.
Udar mózgu to stan, w którym dochodzi do obumarcia części mózgu w wyniku zatrzymania dopływu krwi do jego tkanek. Specyficzne symptomy udaru występują nagle i wymagają natychmiastowej pomocy medycznej. W tym wypadku liczy się każda minuta – szybkie przetransportowanie chorego do szpitala może ocalić jego życie i uchronić przed ciężką niepełnosprawnością.
Udar niedokrwienny i krwotoczny
Udar mózgu (dawniej określany jako „apopleksja”), to zespół objawów, które dzieli się na dwa rodzaje – udar niedokrwienny i krwotoczny.
Udar niedokrwienny, nazywany też zawałem mózgu, stanowi zdecydowaną większość wszystkich przypadków udaru mózgu. Występuje, gdy dochodzi do niedrożności tętnicy zaopatrującej mózg w krew. W konsekwencji komórki mózgowe nie mogą jej otrzymać w odpowiedniej ilości. Za najczęstszą przyczynę udaru niedokrwiennego uważa się miażdżycę. Powoduje ona tworzenie się w tętnicach tzw. blaszek miażdżycowych, zwężanie światła (wnętrza) tętnicy i blokowanie przepływu krwi. Gdy w przewężeniu tworzy się zakrzep, wówczas dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu krwi.
Udar krwotoczny mózgu, zdecydowanie rzadziej występujący niż udar niedokrwienny, nazywa się także „wylewem”. W tym przypadku dochodzi do pęknięcia tętnicy mózgowej i wylania się krwi poza naczynie. Krew wówczas nie dociera do tkanki mózgowej (gdzie była kierowana), a jednocześnie uszkadza tkankę nerwową w okolicy pęknięcia i powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego.
Objawy
…udaru zależą od tego, który fragment mózgu został uszkodzony. Jeśli dotknął część, w której znajdują się ośrodki odpowiadające za kluczowe funkcje życiowe – np. odpowiedzialne za oddychanie czy krążenie krwi – skutki niedokrwienia mogą być tragiczne.
Wśród objawów wymienia się najczęściej:
asymetrię dolnej części twarzy w zakresie ust. – kącik ust jest obniżony po jednej stronie
niedowład kończyn – również po jednej stronie ciała
niedowład mięśni języka i gardła powodujący trudności w mówieniu, zaburzenia artykulacji
problemy z równowagą i koordynacją ruchów – chory potyka się, ma kłopoty w ubieraniu, upuszcza przedmioty, odczuwa zawroty głowy
zaburzenia widzenia
zaburzenia świadomości – pacjent jest senny, mówi nielogicznie, nie wie co się z nim dzieje lub traci przytomność.
Często do udaru mózgu dochodzi podczas snu, a chory zauważa objawy dopiero po przebudzeniu.
Diagnostyka
Udary mózgu diagnozuje się w oparciu o występujące u pacjenta objawy oraz m.in. o wyniki badania obrazowego: tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Tomografia komputerowa głowy pozwala na rozróżnienie, z jakim rodzajem udaru mamy do czynienia – niedokrwiennym czy krwotocznym. To istotna informacja, która wpływa na wybór odpowiedniego sposobu leczenia. Wykonuje się też badanie neurologiczne, które pozwala precyzyjnie wyznaczyć obszar zniszczenia mózgu.
Leczenie
W przypadku udaru krwotocznego skuteczność leczenia niestety jest poważnie ograniczona. W przypadku natomiast udaru niedokrwiennego szansa na wyleczenie jest duża – pod warunkiem, że pacjent szybko trafi do szpitala, gdzie nastąpi udrożnienie naczynia mózgowego i tym samym na zminimalizowanie neurologicznych powikłań, głównie niedowładów.
Czynniki ryzyka i profilaktyka
Czynniki ryzyka udaru mózgu w znacznej mierze są zależne od nas. Najpoważniejszym jest nadciśnienie tętnicze. Do czynników ryzyka zalicza się również inne choroby naczyniowe – szczególnie miażdżycę, a także choroby serca, cukrzycę, otyłość, palenie papierosów. W profilaktyce udaru mózgu kluczowe jest zatem unikanie chorób zwiększających ryzyko udaru. Ważne jest regularne poddawanie się badaniom okresowym pozwalającym szybko wykryć i w konsekwencji leczyć te schorzenia. Ponadto należy kontrolować ciśnienie tętnicze oraz poziom cukru we krwi, chronić się przed nadwagą, rzucić palenie tytoniu, a także dbać o zdrową, zrównoważoną dietę.
Pomoc
…jest konieczna, gdy pojawia się uzasadnione podejrzenie udaru mózgu. Jego oznaką może być sytuacja, gdy dana osoba nie potrafi „w pełni” się uśmiechnąć (unosi tylko połowę ust), podnieść obu rąk czy powtórzyć prostego zdania – mówi niewyraźnie, bełkotliwie lub wcale. W takim przypadku należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe. Udary mózgu uznaje się za stan bezpośredniego zagrożenia życia! Niezwykle ważne jest więc szybkie podjęcie leczenia szpitalnego na specjalistycznym oddziale. Komórki mózgu, jeśli nie są zaopatrywane w tlen, zaczynają obumierać. Takie zmiany często są nieodwracalne. W tym wypadku liczy się każda minuta – szybkie przetransportowanie chorego do szpitala może ocalić jego życie i uchronić przed ciężką niepełnosprawnością.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
