Miażdżyca to rozwijający się – zwykle latami – proces chorobowy dotyczący naczyń tętniczych. W jego efekcie może dojść do ograniczenia przepływu krwi i w konsekwencji zmniejszenie zaopatrzenia poszczególnych narządów w tlen i składniki odżywcze. Choroba polega na odkładaniu się w wewnętrznych warstwach ścian naczyń tętniczych tzw. blaszek miażdżycowych, które zmniejszają światło naczynia i utrudniają przepływ krwi. Może to prowadzić do niebezpiecznych powikłań dotykających zaopatrywanych przez nie narządów. W rezultacie miażdżyca bywa odpowiedzialna za udary mózgu, zawały mięśnia sercowego oraz niedokrwienne uszkodzenia innych organów.
Miażdżyca to rozwijający się – zwykle latami – proces chorobowy dotyczący naczyń tętniczych. W jego efekcie może dojść do ograniczenia przepływu krwi i w konsekwencji zmniejszenie zaopatrzenia poszczególnych narządów w tlen i składniki odżywcze. Choroba polega na odkładaniu się w wewnętrznych warstwach ścian naczyń tętniczych tzw. blaszek miażdżycowych, które zmniejszają światło naczynia i utrudniają przepływ krwi. Może to prowadzić do niebezpiecznych powikłań dotykających zaopatrywanych przez nie narządów. W rezultacie miażdżyca bywa odpowiedzialna za udary mózgu, zawały mięśnia sercowego oraz niedokrwienne uszkodzenia innych organów.
Co powoduje miażdżycę
Chorobę w dużym skrócie powoduje nieregularne zgęstnienie błony wewnętrznej tętnic. W efekcie dochodzi do wytworzenia pod warstwą ściany naczyń krwionośnych blaszki miażdżycowej, która może wyraźnie zmniejszyć przepływ krwi. Szczególnie groźne jest jej pęknięcie, które może doprowadzić do całkowitego zamknięcia tętnicy i ostrego niedokrwienia unaczynionego narządu.
Rozwija się bezobjawowo
Sama miażdżyca nie daje wyraźnych objawów klinicznych – poza nieprawidłowościami w wynikach badań laboratoryjnych. Zmiany miażdżycowe postępują z biegiem lat. Dzieje się to zwykle bez objawów, czasem nawet przez kilkadziesiąt lat. Pierwsze symptomy pojawiają się niestety wtedy, gdy zmiany chorobowe są już zaawansowane.
Czynniki ryzyka miażdżycy
są równocześnie czynnikami ryzyka chorób, do których proces miażdżycowy prowadzi, w tym zawału serca i udaru mózgu. Należą do nich:
– starszy wiek
– płeć męska (mężczyźni mają zazwyczaj większą tendencję do chorowania na miażdżycę tętnic niż kobiety, jednak powyżej 55 r.ż. wskaźnik ryzyka zachorowania na tą chorobę wyrównuje się u obu płci)
– występowanie u członków rodziny chorób na podłożu miażdżycy
– niewielka aktywność fizyczna
– otyłość
– palenie tytoniu
– nadciśnienie tętnicze
– źle kontrolowana lub nierozpoznana cukrzyca .
– nieprawidłowe stężenie cholesterolu.
Szczególne znaczenie ma w tym przypadku dieta, nawyki żywieniowe skłaniające się ku tzw. „śmieciowemu jedzeniu”, a więc potraw bogatych w cholesterol i tłuszcze nasycone.
Skutki miażdżycy
Choroba niedokrwienna serca wynika z ograniczenia przepływu krwi w naczyniach wieńcowych. Przewlekłe niedokrwienie serca może dawać objawy w postaci bólu w klatce piersiowej, który występuje najczęściej w czasie podejmowania wysiłku. Całkowite zamknięcie naczynia wieńcowego, najczęściej na skutek pęknięcia blaszki miażdżycowej, prowadzi do zawału serca.
Kolejną chorobą, której ryzyko wystąpienia znacznie wzrasta w przypadku jednoczesnego występowania miażdżycy, jest udar mózgu, gdzie narządem którego dotyka niedokrwienie jest ośrodkowy układ nerwowy. Neurony są szczególnie wrażliwe na brak tlenu, a ich uszkodzenie może skutkować nieodwracalnymi zmianami w mózgu pacjenta i trwającej nieraz całe życie niepełnosprawności.
Z kolei zwężenie tętnic nerkowych może powodować nadciśnienie tętnicze oraz niewydolność nerek.
Miażdżyca może prowadzić do przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. Początkowo objawia się występującym podczas chodzenia bólem mięśni nóg. Gdy zmiany miażdżycowe są bardziej nasilone, ból występuje w sposób ciągły, a w miejscu niedokrwionym może rozwinąć się martwica.
Proces miażdżycowy ma zwykle charakter uogólniony i nierzadko dotyczy równocześnie kilku narządów.
Leczenie miażdżycy
Leczenie chirurgiczne polega na operacyjnym usunięciu blaszki miażdżycowej lub też na ominięciu zwężonego fragmentu naczynia pomostem naczyniowym (tzw. by-passem). Mniej inwazyjnym sposobem leczenia zwężonych tętnic jest ich wewnątrznaczyniowe poszerzanie, połączone czasem z wszczepieniem do nich stentu.
Zapobieganie
Ryzyko wystąpienia miażdżycy i jej groźnych skutków niwelować możemy poprzez przejście na bardziej „zdrowy” styl życia – np. zaprzestanie palenia tytoniu, zwiększenie aktywności fizycznej oraz zmianę nawyków żywieniowych (w naszych posiłkach należy ograniczać ilość produktów o dużej zawartości tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych, a zwiększyć udział warzyw i owoców).
Do chorób znacznie przyspieszających rozwój miażdżycy należą nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. Dlatego w przypadku stwierdzenia miażdżycy lekarz może przepisać leki obniżające poziom ciśnienia tętniczego krwi, stężenia cholesterolu czy też zawartość glukozy we krwi (oczywiście decyzja w tej sprawie zawsze należy do lekarza).
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
