Zdecydowana większość osób dotkniętych chorobą nerek nie jest jej świadoma. Tymczasem z upływem lat choroba „po cichu” rozwija się i niestety często prowadzi do przedwczesnej śmierci. Niewydolność nerek oznacza, że stopniowo przestają one pełnić swoje funkcje, w tym najważniejszą – filtrację krwi. W efekcie wydalana jest zbyt mała ilość wody, a w organizmie odkładają się coraz większe ilości toksyn i produktów przemiany materii. To prowadzi do stopniowego upośledzenia pracy kolejnych narządów, ponieważ „zanieczyszczona" krew dociera do każdego organu i zaburza ich funkcje.
Niewydolność nerek oznacza, że stopniowo przestają one pełnić swoje funkcje, w tym najważniejszą – filtrację krwi. W efekcie wydalana jest zbyt mała ilość wody, a w organizmie odkładają się coraz większe ilości toksyn i produktów przemiany materii. To prowadzi do stopniowego upośledzenia pracy kolejnych narządów, ponieważ „zanieczyszczona” krew dociera do każdego organu i zaburza ich funkcje.
Zdecydowana większość osób dotkniętych niewydolnością nerek nie jest jej świadoma. Tymczasem z upływem lat choroba „po cichu” rozwija się i niestety często prowadzi do przedwczesnej śmierci.
Ostra i przewlekła niewydolność nerek
Nefrologia wyróżnia dwa rodzaje niewydolności nerek: ostrą i przewlekłą. Ostra wiąże się zazwyczaj ze stanem chorobowym wywołanym przez inną chorobę lub uraz mechaniczny. Taki stan jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia, a nawet życia pacjenta.
Z kolei niewydolność przewlekła to choroba w większości przypadków bardzo długo nie wykrywana. Pacjenci zwykle dowiadują się o niej, gdy jest już mocno zaawansowana. Często dzieje się to niejako „przy okazji” diagnostyki innych chorób.
Objawy
O ile ostra niewydolność nerek daje wyraźne i dotkliwe objawy, o tyle jej przewlekła postać przez lata może pozostawać niezauważona. Dlaczego? Ponieważ… nerki nie bolą. Jeżeli pojawia się ból, zwykle stanowi on objaw dolegliwości towarzyszących niewydolności nerek, np. zakażania dróg moczowych. Mimo tego, w funkcjonowaniu organizmu zachodzą pewne zmiany wynikające z rozwoju choroby – ciało daje nam w ten sposób „znaki”, że nie działa prawidłowo. Stanem, który powinien nas zaniepokoić (i skłonić do podjęcia wstępnej diagnostyki) jest ciągłe zmęczenie, uczucie wyczerpania. Niestety zwykle zrzucamy to na karb przepracowania. Tymczasem osłabieniu organizmu winne są gromadzące się we krwi toksyny – stopniowo zaburzają one pracę innych układów i organów, również mózgu. Z tego samego powodu możemy zaobserwować problemy z zasypianiem oraz pogorszenie się jakości snu.
Nieprawidłowe działanie nerek powoduje także zmniejszanie się ilości wydalanej wody. W efekcie zaczyna się ona magazynować w tkankach, co z kolei prowadzi do powstania obrzęków – najczęściej w kończynach i twarzy, niekiedy całego ciała.
Im bardziej utrwalona jest choroba, tym więcej objawów. Szwankuje układ krążenia – pojawia się nadciśnienie, zadyszka po niewielkim nawet wysiłku, bóle głowy, zaburzenia widzenia. Stanom ostrym towarzyszą czasem zaburzenia oddychania, wywołane przez obrzęk płuc. Chorzy cierpią na napady duszności, a nawracający ból za mostkiem może sugerować zawał serca.
Stan, w którym mocz staje się pienisty, zmienia kolor na ciemniejszy lub gdy pojawia się krwiomocz jest groźny dla zdrowia i powinno się jak najszybciej skonsultować z lekarzem.
Grupy ryzyka
Rokowanie jest najlepsze, gdy choroba nerek zostanie wykryta wcześnie, zanim jeszcze wystąpią objawy. Dlatego u osób zagrożonych należy okresowo wykonywać badania wykrywające początkowe uszkodzenie nerek. Do takich osób należą m.in. chorzy z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, otyłością, miażdżycą, chorobą serca, osoby palące tytoń oraz osoby, u których w rodzinie występują choroby nerek.
Diagnostyka
Choć o całkowitym wyleczeniu przewlekłej choroby nerek trudno jest mówić, jej postęp można znacząco spowolnić, jeśli jest ona wcześnie wykryta. Brak odczuwalnych objawów powoduje niestety rozwój choroby. Gdy pacjent zgłasza się po pomoc medyczną, zwykle bywa ona już wtedy o kilka lat spóźniona. Nie stałoby się tak, gdyby odpowiednio wcześnie wykonał podstawowe badania diagnostyczne (laboratoryjne i/lub USG), które pozwoliłyby ocenić, w jakim stanie są jego nerki. Niejednokrotnie wystarczy wykonać prosty „pakiet nefrologia”, by zorientować się o konieczności konsultacji z nefrologiem, który postawi diagnozę i ustali leczenie.
Zapobieganie
W profilaktyce chorób nerek dużą rolę odgrywa picie odpowiednich ilości wody oraz dieta. Prawidłowe nawodnienie zapewnia skuteczność procesu filtrowania krwi przez nerki i usuwania toksyn. Poza tym zapobiega infekcjom układu moczowego i zmniejsza ryzyko powstawania kamieni nerkowych.
Sposób odżywiania należy skonsultować z dietetykiem, który ustali jadłospis na podstawie diagnozy lekarskiej, wyników badań oraz indywidualnych cech pacjenta. Jako ogólną zasadę – nie tylko w kontekście chorób nerek – należy przyjąć, by większość dostarczanej z pożywieniem energii pochodziła z tłuszczów roślinnych i węglowodanów, których głównym źródłem są warzywa i owoce. W przypadkach obrzęków i nadciśnienia trzeba ograniczyć ilość sodu, a zatem unikać soli, konserw oraz przypraw z jego dodatkiem.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
