Rezonans magnetyczny (RM) to nieinwazyjne i bezbolesne badanie z zakresu diagnostyki obrazowej, wykorzystujące pole magnetyczne oraz fale radiowe do uzyskania obrazów tkanek. Rezonans magnetyczny kręgosłupa pozwala na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. RM umożliwia także dokładny wgląd do wnętrza rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie m.in. zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych.
Kręgosłup to nie tylko ważny element układu ruchu, ale również podpora całego ludzkiego ciała, a także ochrona rdzenia kręgowego. Ze względu na swoje funkcje oraz codzienne obciążenia narażony jest na wiele kontuzji i chorób. W ich diagnostyce zastosowanie znajduje właśnie rezonans magnetyczny kręgosłupa.
Zaletą RM – oprócz dokładności badania – jest również bezpieczeństwo jego stosowania. W przeciwieństwie do RTG, nie wykorzystuje bowiem promieniowania rentgenowskiego, a jedynie fale radiowe i pole magnetyczne.
Jak działa rezonans magnetyczny
Kluczowym elementem urządzenia jest bardzo silny elektromagnes, który wytwarza pole magnetyczne. Jego działanie powoduje, że protony zlokalizowane w ludzkim organizmie zmieniają na pewien czas swoje położenie i emitują fale, które wychwytuje aparat i przekazuje je do komputera, gdzie w formie graficznej przedstawiane są na ekranie.
Co bada rezonans magnetyczny
RM kręgosłupa pozwala na ocenę kręgów, rdzenia kręgowego czy krążków międzykręgowych. Przeprowadzone może zostać badanie całego kręgosłupa albo konkretnego odcinka – szyjnego, piersiowego bądź lędźwiowego. Odcinki kręgosłupa zazwyczaj badane są osobno.
Wskazania do badania
Objawy, które mogą stanowić wskazanie do wykonania rezonansu magnetycznego kręgosłupa to m.in. jego ból, mogący powodować trudności w poruszaniu się, a także drętwienie kończyn.
Rezonans magnetyczny należy do podstawowych metod w diagnostyce schorzeń rdzenia kręgowego. Ułatwia diagnozę dyskopatii (choroba zwyrodnieniowa krążka międzykręgowego – potocznie nazywanego dyskiem). Pozwala na dokładne pokazanie przestrzeni międzykręgowych i wpływ ich stanu na kanał kręgowy, z uwzględnieniem ewentualnych ucisków na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwów.
Wskazaniem do wykonania badania są także urazy kręgosłupa, zwłaszcza powikłane uszkodzeniem rdzenia kręgowego. W takich sytuacjach rezonans magnetyczny bywa konieczny przed zakwalifikowaniem pacjenta do operacji neurochirurgicznej.
RM kręgosłupa jest także bardzo pomocny w wykrywaniu ognisk demielinizacji, czyli rozpadu osłonek mielinowych w rdzeniu kręgowym np. w stwardnieniu rozsianym.
Inne wskazania do wykonania rezonansu magnetycznego kręgosłupa to podejrzenie:
zapalenia lub uszkodzenia rdzenia kręgowego
choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa
reumatoidalnego zapalenia stawów kręgosłupa
osteoporozy
wad postawy.
Przeciwwskazania do badania
Przeciwwskazania do wykonania rezonansu magnetycznego w większości dotyczą obecności metalowych elementów w ciele pacjenta. Nie zaleca się wykonywania badania osób z wszczepionym rozrusznikiem serca, implantem słuchowym lub pompą insulinową. Pole magnetyczne wytwarzane przez aparat – z jednej strony – mogłoby zakłócić działanie tych aparatów, a z drugiej – uzyskane wyniki RM. Analogiczny problem z prawidłowością uzyskanych wyników RM dotyczy osób z protezami stawowymi czy aparatami ortodontycznymi. Oczywiście posiadanie tych urządzeń nie dyskwalifikuje nikogo z możliwości przeprowadzenia badania – istnieją bowiem aparaty wykonane z materiałów niewrażliwych na działanie pola magnetycznego.
Czasem konieczne jest podanie środka kontrastującego. W niektórych przypadkach pacjent może być na niego uczulony, co oczywiście również bywa uwzględniane przy kwalifikacji do badania.
Wykonywanie rezonansu magnetycznego nie jest zalecane u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży. Podkreślenia wymaga, iż przedstawione powyżej przeciwwskazania nie mają charakteru bezwzględnego – każdorazowo o wykonaniu RM lub jego zaniechaniu zawsze decyduje lekarz na podstawie indywidualnej oceny stanu pacjenta.
Jak się przygotować do RM
Na badanie należy przyjść w odzieży pozbawionej metalowych elementów. Obowiązkowo przed pracownią trzeba również pozostawić np. zegarek, telefon, pasek (z metalową sprzączką), karty płatnicze, monety itp.
W przypadku rezonansu magnetycznego kręgosłupa z kontrastem, na badanie należy zgłosić się na czczo (kilka godzin bez jedzenia).
Przebieg badania RM
Podczas badania pacjent znajduje się w pozycji leżącej na stole diagnostycznym, wewnątrz tuby aparatu (skanera). Bardzo istotne jest, aby ułożyć się w wygodnej pozycji – pamiętać należy, że badanie jest długie (15 – 45 minut), a poruszanie się w trakcie rezonansu może spowodować zakłócenia obrazu.
Na wyniki rezonansu magnetycznego kręgosłupa (płyta ze skanami oraz opis od lekarza radiologa) czeka się zazwyczaj od 1 do 2 tygodni.
Bezpiecznie i bezboleśnie
Badanie nie wpływa na funkcje organizmu pacjenta, nie zaburza przebiegu prowadzonego leczenia farmakologicznego. RM nie wpływa również na samopoczucie ani na zachowanie pacjenta po jego zakończeniu – m.in. można po wykonanym badaniu prowadzić samochód. Rezonans magnetyczny kręgosłupa jest badaniem bezbolesnym – nie ma potrzeby podawania pacjentowi żadnego znieczulenia.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
