W okresie jesienno-zimowym jesteśmy szczególnie narażeni na różne infekcje, objawiające się katarem, gorączką i kaszlem. Czas ich trwania to zazwyczaj kilka dni. Jeżeli jednak katar utrzymuje się dłużej, może to oznaczać, że infekcja objęła zatoki przynosowe.
W okresie jesienno-zimowym jesteśmy szczególnie narażeni na różne infekcje, objawiające się katarem, gorączką i kaszlem. Czas ich trwania to zazwyczaj kilka dni. Jeżeli jednak katar utrzymuje się dłużej, może to oznaczać, że infekcja objęła zatoki przynosowe.
Czym są zatoki przynosowe?
To powietrzne jamy zlokalizowane wewnątrz czaszki. Zdrowe zatoki są wypełnione powietrzem. Ich zadaniem jest produkowanie śluzowatej wydzieliny potrzebnej do nawilżenia i oczyszczenia wdychanego przez nas powietrza. Każda zatoka (posiadamy ich 4 pary) ma połączenie z jamą nosową, dzięki czemu wydzielina przez nie produkowana może się wydostawać, a powietrze z zewnątrz wpływa do środka i wentyluje wnętrze zatok.
W przypadku infekcji zatok stan zapalny powoduje obrzęk błony śluzowej, która je wyściela. W konsekwencji zablokowane ujście do jamy nosowej uniemożliwia wydzielinie swobodne opuszczenie zatok, co sprzyja jej gromadzeniu.
Jakie są rodzaje zapalenia zatok?
Ze względu na okres trwania możemy wyróżnić zapalenie zatok przynosowych ostre lub przewlekłe. Ostre zapalenie zatok przynosowych ma gwałtowny początek i trwa zwykle nie dłużej niż 4 tygodnie. W przypadku stanu przewlekłego okres chorobowy jest znacznie dłuższy. Przewlekłe zapalenie zatok ma poważne konsekwencje dla zdrowia – prowadzić bowiem może do zmian w obrębie błony śluzowej nosa oraz tworzenia się torbieli (kulistych form we wnętrzu zatok wypełnionych płynem).
Jakie są przyczyny zapalenia zatok?
Podobnie jak w większości infekcji górnych dróg oddechowych, przyczyna może być wirusowa, bateryjna, grzybicza lub alergiczna. Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia zatok są wirusy – np. koronawirusy czy wirus grypy. Coraz częściej przyczynę stanowi nierozpoznana lub źle kontrolowana alergia. Czasami zapalenie zatok wywołuje przewlekłe drażnienie błony śluzowej przez czynniki fizyczne (np. dym papierosowy) albo infekcja zęba.
Jak się objawia zapalenie zatok przynosowych?
Zwykle jest to utrudnione oddychanie przez nos, bóle głowy (zwłaszcza przy jej poruszaniu), bóle twarzy u nasady nosa oraz po jego obu stronach (ulegają nasileniu po schyleniu głowy), wrażenie rozpierania w okolicy czoła i policzków. Dodatkowo wydzielina z nosa może spływać po tylnej ścianie gardła i powodować kaszel. Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych charakteryzuje się podobnymi objawami, choć o nieco mniejszym natężeniu.
Jak leczy się zapalenia zatok przynosowych?
Chory na ostre zapalenie zatok przynosowych w początkowym stadium choroby może próbować leczyć się domowymi sposobami – na przykład codzienne inhalacje, picie dużej ilości płynów, gorące okłady i nawilżanie błony śluzowej nosa. Jeżeli metody te nie przynoszą rezultatu, należy skierować się do lekarza. Często stosowane są w tym przypadku leki przeciwzapalne, również leki o działaniu obkurczającym błonę śluzową nosa i zatok. W przypadku infekcji z wysoką gorączką lub przedłużających się lekarz może włączyć antybiotyki.
Sposób leczenia zapalenia zatok ściśle wiąże się z jego przyczynami – na przykład leczenie zapalenia o etiologii grzybiczej przebiega inaczej niż w przypadku, gdy zapalenie zatok ma podłoże alergiczne.
Nawracające, przewlekłe zapalenie zatok, a także grzybica zatok, bywają wskazaniem do leczenia operacyjnego. Obecnie najczęściej stosowaną metodą jest endoskopowa mikrochirurgia wewnątrznosowa z użyciem kamery i źródła światła oraz mikronarzędzi chirurgicznych.
Czy można zapobiegać zapaleniu zatok przynosowych?
Można zredukować ryzyko wystąpienia zapalenia zatok poprzez unikanie kontaktów z osobami z zakażeniami górnych dróg oddechowych, również unikanie dymu (np. papierosowego) i różnego rodzaju zanieczyszczenia powietrza. Ważny jest także odpowiedni stopień nawilżenia powietrza w pomieszczeniach, w których przebywamy – zwłaszcza w okresie, gdy korzystamy z ogrzewania.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
