Najczęściej zapalenie otrzewnej (błony wyścielającej od środka jamę brzuszną) spowodowane jest przedostającymi się do jamy otrzewnej bakteriami. Zapalenie otrzewnej wywołuje niedrożność przewodu pokarmowego. Kiedy obejmie całą jamę otrzewną, przebiega w sposób bardzo gwałtowny i niebezpieczny dla życia chorego.
Otrzewna
to błona surowicza wyścielająca od wewnątrz ściany jamy brzusznej. Przylega ona ściśle do wielu narządów wewnętrznych, takich jak żołądek, jelita, wątroba, śledziona czy wyrostek robaczkowy. Otrzewna pozwala na utrzymanie narządów wewnętrznych w prawidłowym położeniu – dając jednocześnie możliwość niewielkiego ich przesuwania się względem siebie.
Przyczyny zapalenia otrzewnej
Do zapalenia otrzewnej dochodzi w sytuacji naruszenia jej jałowości lub działania substancji drażniących. Najczęściej jest to zapalenie bakteryjne, wywołane przez bakterie przedostające się do jamy otrzewnej, m.in. na skutek przedziurawienia przewodu pokarmowego.
Gdy zapalenie dotyczy jedynie niewielkiego obszaru otrzewnej, zwykle naturalne mechanizmy obronne organizmu są w stanie doprowadzić do jego opanowania. Często jednak proces zapalny rozlewa się na całą jamę otrzewną – wtedy konieczne jest udzielenie choremu pomocy medycznej.
Do najczęstszych przyczyn zapalenia otrzewnej należą:
przedziurawienie lub pęknięcie przewodu pokarmowego (najcięższa postać zapalenia rozwija się w przypadku uszkodzenia jelita grubego), urazy brzucha, rany drążące jamy brzusznej
zapalenie wyrostka robaczkowego
przedziurawienie wrzodu żołądka lub dwunastnicy
niedrożność jelit
choroby wątroby, dróg żółciowych, trzustki, nerek
schorzenia ginekologiczne, ciąża pozamaciczna
powikłania po zabiegu operacyjnym w obrębie jamy brzusznej.
Objawy zapalenie otrzewnej
Podstawowym objawem w tym przypadku jest ból brzucha – stały i bardzo silny, uniemożliwiający normalne funkcjonowanie chorego. Nieco później pojawiają się nudności, wymioty, zatrzymanie stolca, napięcie powłok jamy brzusznej (twardy brzuch), wysoka gorączka.
Objawy te już nawet we wczesnej fazie choroby (ostry i nieustępujący ból brzucha) powinny spowodować zgłoszenie się do lekarza.
Diagnoza
Najważniejsze dla postawienia diagnozy zapalenia otrzewnej jest zebranie dokładnego wywiadu oraz przeprowadzenie badania, ze szczególnym uwzględnieniem badania brzucha. W dalszej kolejności lekarz może zlecić badania dodatkowe – laboratoryjne, USG jamy brzusznej, tomografię komputerową i inne. W niektórych sytuacjach konieczne jest nakłucie jamy brzusznej w celu pobrania płynu otrzewnowego i ocena jego pod kątem biochemicznym oraz mikrobiologicznym.
Leczenie
Leczenie rozlanego zapalenia otrzewnej polega na przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego, podczas którego zostanie usunięte źródło zakażenia. Operację można przeprowadzić sposobem laparoskopowym lub otwartym.
W ostrej postaci choroby konieczna jest natychmiastowa konsultacja i interwencja lekarska. Brak podjęcia leczenia może doprowadzić do bardzo poważnych skutków – posocznicy (sepsy), ostrej niewydolności nerek i wątroby, a w konsekwencji do zgonu chorego.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.