Wady wrodzone to defekty w budowie lub funkcjonowaniu organizmu, które tworzą się na etapie życia płodowego – a więc występują już przy urodzeniu dziecka. Wady wrodzone u dzieci diagnozowane są zwykle podczas badań prenatalnych, choć niejednokrotnie ujawniają się dopiero w późniejszym okresie życia. Część z nich można leczyć jeszcze w czasie ciąży.
Wady wrodzone rozpoznaje się u 2-4% noworodków. Mogą mieć różny stopień nasilenia – jedne zagrażają życiu, inne natomiast nie wpływają znacząco na funkcjonowanie dziecka. Wady wrodzone stanowią najczęstszą przyczynę niepełnosprawności – zarówno fizycznej, jak i intelektualnej. Niestety są również główną przyczyną zgonów nowo narodzonych dzieci.
Przyczyny
Wachlarz przyczyn wywołujących wady wrodzone jest bardzo szeroki. Każdy z defektów może powstawać na skutek oddziaływania innego zestawu czynników. Ze względu na przyczyny powstawania wad wrodzonych można wskazać: czynniki genetyczne, środowiskowe (np. wirusy, promieniowanie jonizujące, nadużywanie alkoholu lub innych używek przez kobietę w ciąży) lub mieszane (czyli genetyczno-środowiskowe).
Wady serca
występują w około 1% przypadków urodzeń. Najczęstsze wady wrodzone u dzieci to nieprawidłowości w budowie serca. U noworodka objawiają się m.in. sinym zabarwieniem skóry, przyspieszoną akcją serca, dusznościami. Niektóre z wrodzonych wad serca wymagają wczesnej interwencji chirurgicznej, inne są na tyle łagodne, że nie podejmuje się wobec nich żadnego leczenia.
Wady wrodzone układu nerwowego
to defekty rdzenia kręgowego i mózgu. Zalicza się do nich takie wady jak:
Bezmózgowie – dziecko rodzi się bez mózgu i kości czaszki, rozwinięte natomiast są oczy i twarz. Niestety dziecko dotknięte tą wadą – nawet jeśli urodzi się żywe – zwykle w krótkim czasie po urodzeniu umiera.
Przepuklina mózgowa – to przemieszczenie fragmentu zawartości czaszki poprzez ubytek w kościach jej pokrywy.
Wodogłowie – oznacza nadmierne gromadzenie się płynu mózgowo-rdzeniowego w mózgu.
Rozszczep kręgosłupa. Kręgi kształtującego się kręgosłupa w tym przypadku nie domykają się, a zatem nie chronią w pełni delikatnego rdzenia kręgowego.
Specjaliści wskazują, iż w zapobieganiu wadom wrodzonym układu nerwowego znaczną rolę ogrywa kwas foliowy (witamina B9) – jako suplement diety u kobiet w wieku rozrodczym oraz w pierwszym trymestrze ciąży .
Wady układu oddechowego
Pierwsze objawy mogą pojawić się już trakcie ciąży. Zdarza się, że po stwierdzeniu wady wymagana jest pilna operacja zaraz po urodzeniu. Czasami jednak wystarczające jest leczenie zachowawcze, a niektóre objawy łagodnieją lub samoistnie ustępują podczas rozwoju układu oddechowego.
Wady wrodzone narządu wzroku
Powszechnie występujące u osób dorosłych wady narządu wzroku – takie jak krótkowzroczność i dalekowzroczność – mają najczęściej charakter nabyty. Wśród wad wrodzonych wymienia się natomiast m.in. daltonizm oraz astygmatyzm (choć ta druga wada może powstawać również na późniejszym etapie życia, np. na skutek uszkodzenia oka).
Rozszczepy wargi lub podniebienia
Rozszczep wargi to anomalia rozwojowa okolicy ust. Rozszczep może być całkowity, częściowy, jednostronny lub obustronny. Najcięższa forma, to rozszczepie wargi i podniebienia – obejmuje również wyrostek zębodołowy i uniemożliwia prawidłowe zrośnięcie podniebienia.
Rozszczepy leczone są operacyjnie.
Wady przewodu pokarmowego
Wrodzone wady przewodu w większości przypadków dotyczą jego niedrożności. Do tej grupy wad należą m.in.:zarośnięcie przełyku, zarośnięcie żołądka, wrodzona niedrożność dwunastnicy, zarośnięcie lub zwężenie jelita cienkiego i in. Praktycznie wszystkie rodzaje wad przewodu pokarmowego leczy się operacyjnie.
Wady układu moczowego
Wrodzone wady układu moczowego często prowadzą do niewydolności nerek, oznaczającą ciężką chorobę, w skrajnych przypadkach nawet śmierć dziecka.
Wady układu mięśniowo-szkieletowego
Wrodzone wady układu mięśniowo-szkieletowego obejmują przede wszystkim różnego rodzaju zniekształcenia kończyn, twarzy, czaszki, kręgosłupa, klatki piersiowej, a nawet palców.
Wady mnogie – charakteryzują się współwystępowaniem różnych rodzajów wad.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
