Odczulanie (inaczej: immunoterapia alergenowa) oparte jest na mechanizmie wykorzystującym czynniki, które – paradoksalnie – wywołują objawy choroby. W uproszczeniu metoda polega na regularnym podawaniu pacjentowi substancji, na którą jest on uczulony. W efekcie komórki układu odpornościowego stają się wobec niej obojętne, ponieważ organizm niejako „przyzwyczaja się” do alergenu. W odróżnieniu do leków antyalergicznych, odczulanie działa na przyczyny choroby i pozwala na trwałe cofnięcie się jej objawów.
Odczulanie (inaczej: immunoterapia alergenowa), to metoda leczenia oparta na mechanizmie wykorzystującym czynniki, które… wywołują objawy choroby. W uproszczeniu polega ona na regularnym podawaniu pacjentowi substancji, na którą jest on uczulony. W efekcie układ odpornościowy „przyzwyczaja się” do alergenu i staje się wobec niego obojętny. W odróżnieniu od leków antyalergicznych, immunoterapia działa na przyczyny choroby i umożliwia trwałe cofnięcie się jej objawów.
Jak działa odczulanie
Terapia zaczyna się od podawania minimalnych dawek alergenu, następnie przechodzi się do coraz większych, by w kolejnej fazie podawać już tylko dawki podtrzymujące. W efekcie organizm – a ściślej: układ odpornościowy – przestaje na niego reagować.
Podstawową formą odczulania są podskórne iniekcje odpowiedniej dawki alergenu lub immunoterapia podjęzykowa (w postaci kropli lub tabletek). Czasem stosuje się też leki donosowe i dospojówkowe. Po podaniu leku w formie zastrzyku pacjent przez pewien czas zostaje pod obserwacją, by upewnić się, że nie wystąpią jakieś skutki uboczne. W pozostałych przypadkach podanie pierwszej dawki wymaga obecności lekarza, potem jednak wystarczą już tylko wizyty kontrolne, natomiast leczenie jest kontynuowane przez pacjenta w domu.
Odczulanie, aby było skuteczne, trwa 3-5 lat. Efekty nie pojawiają się natychmiast – czasem trzeba na nie poczekać nawet kilka miesięcy. Warto jednak uzbroić się w cierpliwość, ponieważ skuteczność immunoterapii utrzymuje się później przez wiele lat. Zważywszy na znaczne jej rozciągnięcie w czasie, warunkiem skuteczności jest samodyscyplina w stosowaniu leku.
Kwalifikacji
…do immunoterapii dokonuje lekarz, specjalista alergolog.
Ponieważ odczulanie jest procesem bardzo długotrwałym, przed podjęciem leczenia warto przedyskutować z lekarzem prowadzącym wszystkie korzyści oraz ewentualne ryzyka (skutki uboczne) metody.
Przeciwwskazaniem do immunoterapii
…są m.in. choroby nowotworowe i autoimmunologiczne (schorzenia charakteryzujące się nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego). Nie zaleca się również rozpoczynania immunoterapii kobietom w ciąży (można je natomiast kontynuować, jeśli było zainicjowane wcześniej, przed ciążą). Przeciwwskazaniem może być także infekcja oraz zbyt młody wiek dziecka – poniżej 5 roku życia. Zawsze jednak decyzja o kwalifikacji do terapii należy do lekarza, który podejmuje ją na podstawie oceny stanu pacjenta.
Najczęstsze powikłania
…stanowią reakcje organizmu pojawiające się w miejscu podania szczepionki – np. ból w okolicy wkłucia zastrzyku lub pieczenie, podrażnienie gardła po podaniu doustnym. Rzadziej może wystąpić nieżyt nosa, spojówek, nasilenie objawów astmy, pokrzywka, osłabienie lub zawroty głowy. Warto zwrócić uwagę, że zwykle powikłania te są krótkotrwałe i niegroźne.
Skuteczność odczulania
Efekty immunoterapii pojawiają się już po kilku miesiącach. Nawet jeśli nie przynosi ona całkowitego ustąpienia objawów alergii, skutkuje przynajmniej wyraźnym zmniejszeniem ich nasilenia.
Odczulanie nie jest możliwe wobec wszystkich alergenów, jednak pozostaje skuteczne w przypadku tych najczęstszych – pyłki drzew, traw, chwastów, roztoczy kurzu domowego, sierści zwierząt, pleśni oraz jad owadów. Warto zaznaczyć, iż skuteczność immunoterapii w przypadku np. jadu owadów szacuje się na około 99% – tymczasem może ona decydować o życiu.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
