Czym jest gastroskopia?
Gastroskopia należy do badań diagnostycznych górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wykonuje się ją za pomocą gastroskopu, czyli giętkiego przyrządu wyposażonego w kamerę oraz źródło światła. Pozwala ono nie tylko wykryć zmiany chorobowe w obrębie przełyku, żołądka czy dwunastnicy i precyzyjnie pobrać materiał do badania histopatologicznego, ale także przeprowadzić różne zabiegi.
Klasyczną gastroskopię wykonuje się poprzez wprowadzenie gastroskopu (odmiany endoskopu) do przewodu pokarmowego przez jamę ustną.
Krótko o historii
Pierwszą udaną próbę zajrzenia do górnego odcinka przewodu pokarmowego żywego człowieka odnotowano w połowie XIX wieku. W rolę pacjenta wcielił się wówczas… połykacz mieczy, a funkcję wziernika pełniła sztywna metalowa rura. W ciągu kolejnych lat przyrząd udoskonalono, dodając na jego końcu źródło światła oraz wyposażając w system soczewek. Dalsze ulepszenia polegały na zwiększeniu giętkości endoskopu. Z czasem soczewki zastąpiono światłowodami, a następnie kamerą umieszczoną na ruchomej końcówce wziernika i przesyłającą obraz na ekran monitora.
Jakie są rodzaje gastroskopii?
Ze względu na cel przeprowadzenia gastroskopii, można ją podzielić na diagnostyczną oraz zabiegową.
Badanie diagnostyczne ułatwia rozpoznanie wielu chorób układu pokarmowego. W razie wykrycia podejrzanej zmiany podczas gastroskopii można wyciąć jej fragment i poddać go analizie pod mikroskopem w celu postawienia ostatecznej diagnozy (to tzw. badanie histopatologiczne).
Gastroskopia zabiegowa pozwala natomiast wykonać wiele zabiegów terapeutycznych, takich, jak np. usuwanie polipów i ciał obcych, zatamowanie krwawień, zamykanie przetok, poszerzanie zwężeń przełyku itp.
Kiedy należy wykonać gastroskopię?
Wskazaniem do wykonania gastroskopii są między innymi:
zaburzenia połykania,
zgaga,
ból w klatce piersiowej i nadbrzuszu o niejasnej etiologii,
podejrzenie raka przełyku,
podejrzenie choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy,
anemia i szybka utrata masy ciała o nieustalonej przyczynie.
Badanie przeprowadza się ponadto w ramach kwalifikacji do niektórych zabiegów operacyjnych, kontrolnie w trakcie lub po zakończeniu leczenia schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego, jak również w celu okresowego monitorowania jego stanu po resekcji żołądka czy w chorobach przewlekłych, które sprzyjają rozwojowi raka.
Jak przebiega badanie?
Pacjentowi znieczula się gardło i zakłada specjalny ustnik chroniący przewód endoskopu przed przypadkowym przegryzieniem. Gdy przyjmie odpowiednią pozycję, lekarz wprowadza endoskop do przełyku i dalej do żołądka oraz dwunastnicy. Obraz z wnętrza przewodu pokarmowego jest transmitowany przez endoskop w czasie rzeczywistym na ekran monitora (czasem nawet pacjent może się mu przyglądać).
Czy gastroskopia boli?
Zasadniczo nie – potrafi jednak wywołać pewien dyskomfort, zwłaszcza u osób szczególnie wrażliwych. Z tego powodu wielu pacjentów korzysta ze znieczulenia, choć zazwyczaj nie jest ono konieczne. Najtrudniejszym momentem jest „połknięcie” przez pacjenta rurki przyrządu. Stosowaną rutynowo metodą zmniejszania przykrych doznań jest znieczulenie miejscowe.
Jak długo trwa gastroskopia?
Gastroskopia trwa z reguły od 5 minut do pół godziny. Czas badania jest dłuższy, gdy pobrać trzeba wycinki do badań histopatologicznych lub przeprowadzić jakiś zabieg.
Co po gastroskopii?
Jeśli zastosowano wyłącznie znieczulenie miejscowe, pacjent może tuż po badaniu powrócić do codziennych czynności. Ważne jednak, by nie jeść ani nie pić przez mniej więcej 2 godziny, bo w tym czasie wskutek znieczulenia łatwiej o zachłyśnięcie.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.