Tarczyca jest narządem położonym u podstawy szyi, przylegającym do tchawicy. Składa się z dwóch płatów połączonych cieśnią. Ma wielkość motyla i kształtem trochę go przypomina. Niewielki ciężar tarczycy (ok. 30 gramów) zupełnie nie współgra z ogromną rolą, jaką pełni w organizmie. Produkuje bowiem hormony, które spełniają bardzo ważne funkcje. Między innymi regulują metabolizm organizmu, czyli przemiany energetyczne oraz wpływają na procesy wytwarzanie ciepła i utrzymywanie prawidłowej temperatury ciała.
Tarczyca jest narządem położonym u podstawy szyi, przylegającym do tchawicy. Składa się z dwóch płatów połączonych cieśnią. Ma wielkość motyla i kształtem trochę go przypomina. Niewielki ciężar tarczycy (ok. 30 gramów) zupełnie nie współgra z ogromną rolą, jaką pełni w organizmie. Produkuje bowiem hormony, które spełniają bardzo ważne funkcje. Między innymi regulują metabolizm organizmu, czyli przemiany energetyczne oraz wpływają na procesy wytwarzanie ciepła i utrzymywanie prawidłowej temperatury ciała.
Jakie są choroby tarczycy
Do najbardziej rozpowszechnionych chorób należą tutaj nadczynność i niedoczynność tarczycy. W tym drugim przypadku najczęstszą przyczyną jest przewlekłe zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto). Choroby te zwykle długo nie dają o sobie znać – jednak skutki mają wpływ na cały organizm. Często pierwszym ich objawem jest wyczuwalne na szyi powiększenie tarczycy, zwane popularnie wolem. Jednak nie zawsze tak się dzieje. Czasem wola nie widać, a pojawiają się inne objawy sugerujące nieprawidłową pracę gruczołu – np. duszność, ucisk, trudności w połykaniu, które nie są spowodowane żadnymi innymi przyczynami.
Wady rozwojowe u dzieci
Hormony tarczycy wpływają także na prawidłowy rozwój płodu. Niegdyś następstwem wrodzonego braku hormonów tarczycy był u dzieci niedorozwój układu kostnego i nerwowego. Za główną jego przyczynę uznano niedobór jodu w diecie ciężarnych. Dziś w Polsce problem ten niemal nie występuje, ponieważ lekarze zdołali przekonać kobiety w ciąży do spożywania jodu w prawidłowych ilościach.
Konieczna jest równowaga hormonów
W mechanizmie wytwarzania hormonów w tarczycy bierze udział także mózg, a właściwie przysadka zlokalizowana u jego podstawy. Subtelna równowaga między przysadką, tarczycą i hormonami krążącymi w krwiobiegu musi przez cały czas być zachowana. Można to wspomóc odpowiednią dietą, która w naturalny sposób dostarczy tarczycy odpowiednią ilość jodu.
Choroby tarczycy a niedobór jodu
Medycyna zainteresowała się tym ważnym dla organizmu pierwiastkiem na początku XX wieku, kiedy doceniono jego rolę w zmniejszaniu przerostu tarczycy. Warto wiedzieć, że już wtedy rozpoczęto w – pozbawionej dostępu do morza – Szwajcarii dodawanie jodku do soli kuchennej. W przyrodzie jod spotykany jest dość rzadko. W postaci związków chemicznych występuje w wodzie morskiej i w wielu naturalnych solankach – stąd gromadzić go mogą w sobie jedynie niektóre glony i morskie ryby. Między innymi dlatego powinniśmy w diecie uwzględniać ryby – obok jodowanej soli, to najlepsze źródło tego cennego mikroelementu.
Przyczyn powiększenia tarczycy nie należy upatrywać tylko w braku jodu w diecie. Wolotwórcze działanie mają też metale ciężkie (np. fluor, kadm, rtęć, ołów) obecne w zatrutym środowisku oraz niedobór innych pierwiastków śladowych (selenu, magnezu, miedzi). Zdarzają się także sytuacje odwrotne, kiedy to nadmiar jodu grozi powstaniem nadczynności gruczołu i chorobą Gravesa-Basedowa, z porażeniem mięśni oka oraz charakterystycznym wytrzeszczem gałki ocznej.
Kto choruje na nadczynność i niedoczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy u kobiet występuje kilkakrotnie częściej niż u mężczyzn. Również niedoczynność – często występująca w postaci choroby Hashimoto – również przytrafia się kobietom aż 5-krotnie częściej niż mężczyznom.
Lekka niedoczynność ma zwykle łagodny przebieg, ale zdarza się często – szacuje się, że dotyczy nawet 10% populacji.
Nowotwór tarczycy
Powiększenie gruczołu tarczowego, spowodowane jego niedoczynnością, może być niebezpiecznym czynnikiem ryzyka w chorobie nowotworowej. W Polsce wzrasta liczba zachorowań na raka tarczycy, szczególnie poza obszarem nadmorskim, czyli tam, gdzie niedobory jodu są największe.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
