Badanie histopatologiczne (czasem nazywane w skrócie „hist-patem”) polega na obróbce i analizie pod mikroskopem niewielkiego fragmentu tkanki pobranej od pacjenta. Pozwala ono na dokładną diagnozę oraz ocenę zmian chorobowych – m.in. nowotworowych. Badanie wykonywane jest także w przypadku konieczności rozpoznania oraz oceny przebiegu niektórych chorób nerek, przewodu pokarmowego, wątroby, schorzeń zapalnych czy zwyrodnieniowych. Wskazaniem zwykle jest wykrycie przez lekarza chorobowo zmienionej tkanki.
Badanie histopatologiczne (czasem nazywane w skrócie „hist-patem”) polega na obróbce i analizie pod mikroskopem niewielkiego fragmentu tkanki pobranej od pacjenta. Pozwala ono na dokładną diagnozę oraz ocenę zmian chorobowych – m.in. nowotworowych. Badanie wykonywane jest także w przypadku konieczności rozpoznania oraz oceny przebiegu niektórych chorób nerek, przewodu pokarmowego, wątroby, schorzeń zapalnych czy zwyrodnieniowych. Wskazaniem zwykle jest wykrycie przez lekarza chorobowo zmienionej tkanki.
Przebieg i rodzaje badania
Pobranie wycinka tkanki odbywa się w trakcie operacji lub poprzez biopsję. Ta druga metoda najczęściej stosowana jest w znieczuleniu miejscowym, rzadziej (głównie wobec dzieci) ogólnym.
Stosowane są różne rodzaje biopsji – między innymi:
Biopsja cienkoigłowa – materiał pobiera się za pomocą cienkiej igły przytwierdzonej do strzykawki. Wykorzystuje się ją m.in. w diagnostyce chorób tarczycy, nieprawidłowych węzłów chłonnych czy guzów piersi.
Biopsja gruboigłowa – badanie polega na pobraniu materiału tkankowego. Pozwala ono nie tylko na rozpoznanie nowotworu, ale również określenie jego typu. Do wykonania tego rodzaju biopsji służą specjalne urządzenia oraz igły o dużej średnicy (około 3 mm). Podczas badania igła wnika do tkanki, zaś specjalna jej osłona ścina materiał tkankowy. Metodę wykorzystuje się m.in. w diagnostyce zmian w piersi, mięsaków tkanek miękkich czy guzów wątroby.
Biopsja wycinająca – polega na wycięciu całej zmienionej chorobowo tkanki, np. guza lub znamienia na skórze. Jest stosowana m.in. w przypadku czerniaków oraz innych nowotworów skóry, również w mięsakach tkanek miękkich.
Biopsja aspiracyjna szpiku – w tym przypadku pobiera się (specjalistyczną strzykawką) niewielką objętość szpiku, najczęściej z kości biodrowej. Biopsja szpiku stosowana jest w diagnozowaniu chorób układu krwiotwórczego – np. określone typu białaczki oraz oceny skuteczności leczenia.
Biopsja szczoteczkowa – pobranie komórek następuje tu za pomocą przyrządu przypominającego szczoteczkę. Tę metodę stosuje się, badając np. szyjkę macicy (cytologia), drogi żółciowe, oskrzela.
Pobrany od pacjenta materiał poddawany jest obróbce histopatologicznej. Polega to na zanurzeniu fragmentu tkanki w płynie odwadniającym, następnie jej pocięciu na bardzo cienkie skrawki. Takie maleńkie fragmenty są później umieszczane na szkiełkach mikroskopowych i analizowane przez odpowiedniego specjalistę.
Poza oceną preparatu pod mikroskopem możliwe jest także przeprowadzenie bardziej zaawansowanych testów laboratoryjnych.
Wyniki badania
…stanowi wykonany przez histopatologa opis przesłanego materiału, czyli rodzaju komórek, struktury tkanek oraz ewentualne wskazanie niepokojących zmian w komórkach. Dzięki temu – po uzyskaniu histopatologicznego potwierdzenia diagnozy – możliwe jest podjęcie i zaplanowanie postępowania leczniczego.
Czas oczekiwania na wyniki badania histopatologicznego może być różny (od kilku do kilkunastu dni), ponieważ zależy od wielu czynników – jak rozmiar przesłanego materiału, złożoność jego struktur, rodzaje procedur badawczych itp.
Nie należy interpretować wyniku histopatologicznego samodzielnie czy posiłkując się „podpowiedziami” znalezionymi w Internecie. To zadanie lekarza zlecającego badanie. Oczywiście jego obowiązkiem jest – co wynika z praw pacjenta – wyjaśnić znaczenie wyniku w zrozumiały dla „laika” sposób.
Przygotowanie do badania
Generalnie nie ma specjalnych wskazań co do przygotowań. Lekarzom należy zgłosić przyjmowane leki, wszystkie uczulenia na leki (np. przeciwbólowe czy też odkażające). W przypadku ciąży również powinno się to zgłosić lekarzowi przed badaniem. Najprawdopodobniej lekarz wykonujący biopsję sam zapyta o te kwestie lub przekaże do wypełnienia ankietę zawierającą pytania dotyczące ewentualnych przeciwskazań.
* Powyższy materiał ma charakter informacyjno-edukacyjny i nie może zastąpić konsultacji medycznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorobowych, a także przed zastosowaniem opisanych powyżej metod i produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i/lub zasięgnąć opinii odpowiedniego specjalisty. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej oceny, której powinien dokonać lekarz dysponujący specjalistyczną wiedzą, doświadczeniem i wynikami badań konkretnego pacjenta.
